Kostum va moda tarixi

Nazorat uchun savol va amaliy topshiriqlar:
1. Xitoy san’ati rivojlanish xususiyatlari haqida nimalar bilasiz?
2. Xitoy me’morchiligiga ta’rif bering.
3. Xitoy amaliy san’ati haqida ma’lumot bering.
4. Xitoy ramziy belgilari va ranglari haqida nimalarni bilasiz?
5. Xitoy erkaklar libosini ta’riflab bering.
6. Xitoy libosiga assimetrik taqilma qaysi mamlakat libosidan 
kirib kelgan? 
7. Manchjurlar hukmronligi davridagi liboslar haqida so‘zlab 
bering 
8. Xitoy ayollar libosi haqida qanday ma’lumotga egasiz?

---

26
III BO‘LIM. 
 ANTIK DAVR KOSTUM TARIXI
3.1. YUNONISTON KOSTUMI TARIXI
Qadimgi Gretsiya (Yunoniston) san’ati paydo bo‘lishi 
va shakllanishi Krit-Miken madaniyati bilan bog‘liq. Ushbu 
madaniyat Antik madaniyatning paydo bo‘lishida Bolqon 
yarim orolining janubiy sharqiy tomonlari, Peloponnes yarim 
oroli, Egey dengizidagi orollarda, Kichik Osiyoning g‘arbiy 
sohillarida eramizdan avvalgi III–II minginchi yillarda 
yashagan qabilalar madaniyati muhim rol o‘ynadi. Eramizdan 
avvalgi XIV asrga kelib, Krit madaniyati inqirozga yuz tutdi. 
Endilikda Egey madaniyatining markazi grek materigiga – 
Peloponnes yarim oroli va undagi Mikena, Tirinf manzil-
lariga ko‘chdi. Bolqon yarim orolining janubida, Egey 
dengizi orollarida va Kichik Osiyoning G‘arbiy sohillarida 
yashagan axeyaliklar bu yangi madaniyat taraqqiyotini 
belgiladilar.
Odatda, Qadimgi Yunoniston san’ati tarixi Mikenaning 
qulashi va doriylar tomonidan Peloponnes, uning janubida 
joylashgan orollar, Kritning bosib olinishi bilan boshlanadi va 
eramizdan avvalgi XI asrdan to eramizdan avvalgi I asrgacha 
bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Doriylar istilosi natijasida   
bosib olingan yerlarda kichik-kichik quldorlik davlatlari paydo 
bo‘lgan. Bu davlatchalarni greklar polislar, ya’ni shahar-
davlatlar deb nomlaganlar. Qadimgi Yunoniston (Gretsiya)ning 
dastlabki rivojlanish bosqichi milodan avvalgi VII–VI asrlarga 
to‘g‘ri keladi va  Gretsiya san’ati quyidagi 4 ta bosqichlarga 
bo‘lib o‘rganiladi: 
1. Gomer davri san’ati (mil. avv. XII–VIII asrlar).
2. Arxaika davri san’ati (mil. avv. VII–VI asrlar).
3. Klassika davri san’ati (mil. avv. V–IV asrlar).
4. Ellin davrt san’ati (mil. avv. IV–I asrlar).

---

27
Arxaika davri. Ushbuda ilmiy fikrlar rivojlandi, tibbiyot, 
astronomiya, tarix, geografiya, matematika taraqqiy etdi, 
sh’eriyat, adabiyot, teatr kamol topdi, grek yozuvi paydo 
bo‘ldi. Greklar o‘zlaridan avvalgi xalqlar, eng avvalo, 
Sharq mamlakatlari – Bobil, Misrning fan va madaniyat 
borasidagi yutuqlarini chuqur o‘rganib
,  o‘zlarining 
betakror san’at va madaniyatlarini yaratishga muyassar 
bo‘ldilar. Me’morlik rivojlanib borgan sari, ellada ustalari 
ustun va to‘sinlarga, ular orasidagi bog‘lanish, dekorativ 
bezaklarning eng minimal tomonini topish, badiiy va 
funksional tomonining uyg‘un bo‘lishiga harakat qildilar. 
Bu butun badiiy tizim order nomini oldi, order keyinchalik 
Gretsiya me’morchiligining asosiy xususiyatini belgilovchi 
muhim tomonga aylandi. Ellada me’morlari amaliyotda 
uchta order tipidan foydalanganlar. Grek me’morchiligining 
asosiy orderlari doriy va ion orderi hisoblanadi. Doriy 
orderi, asosan, Peloponnes va Buyuk Gretsiya (Sitsiliya 
shunday deb atalgan), ion orderi Ioniya deb nomlangan 
Kichik Osiyo sohillarida ko‘proq ishlatilgan.