Kostum va moda tarixi

2.3. Qadimgi Xitoy kostumi tarixi
Xitoy san’ati qadimiyligi jihatidan Misr, Mesopotamiya 
davlatlari san’ati bilan tenglasha oladi. Xuanxe daryosi bo‘yida 
paydo bo‘lgan Xitoy san’ati o‘ziga xosligi bilan ajralib turadi. 
Arxeologik qazishmalar natijasida topilgan bronza idishlardagi 
hayvonlar, qushlar va boshqa fantastik mavjudotlarning bo‘rtma 
tasvirlari Xitoy haykaltaroshlik san’atining mil. avv. II ming 
yilliklarga borib taqalishini ko‘rsatadi. Mil. avv. I ming yillik 
o‘rtalariga kelib, bronza idishlar ko‘rinishi sodda naqshlar 
bilan  bezatila  boshladi.  Relyeflar  o‘rnini  inkrustatsiyalar 
egallay boshladi. Xan sulolasi davriga kelib tosh va g‘ishtdan 
yasalgan  relyeflar,  Shan  davriga  kelib,  avval  yog‘och,  keyin 
loydan terrakotalar, Sin sulolasi davrida qabrlar uchun maxsus 
jangchilar, otliqlar haykallari yasala boshladi. Imperator Sin 
Shixuandi mavzoleyiga ishlangan 8099 ta jangchi terrakotalar 
bunga misol bo‘ladi. «Terrakotalar armiyasi» nomini olgan 
jangchilar haykallari Xitoyning turli hududlarida yasalgan. 
Shuningdek, tog‘dagi g‘orlarga ham haykallar joylashtirilgan 
bo‘lib, bunday g‘orlar soni 120 tani tashkil etadi. Ular orasida 

---

23
eng mashhuri Yungan g‘ori bo‘lib, unda 51 mingta haykal 
joylashtirilgan, hakallar orasida eng balandi 17 metrni tashkil 
etadi.
Qadimgi  Xitoy  klassik  san’ati  diniy,  falasafiy  qarashlar 
asosida shakllangan xalq madaniyati bilan bevosita bog‘liq 
holda rivojlanganligi sababli uni davrlashtirish bevosita 
hukmron sulolalar tarixi bilan belgilanadi. Shu davrda yashagan 
rangtasvir ustalari Gu Kaychji va Chjan Senyao Xitoy rangtasvir 
san’atining asoschilari sanalsa, Xitoy manzara janri – shan-
shuy (xitoy tilidan tog‘lar va suvlar tasviri ma’nosini bildiradi) 
U Daotszi nomi bilan bog‘liq. Xitoy rangtasvir san’atida 
o‘simliklar, gullar, hayvonlar, tog‘ manzaralari, animalistik 
janr, portret janrlari keng tarqalgan. 
Liboslar.  Xitoy san’ati va madaniyatining rivojlanishida 
ramziylikka juda katta ahamiyat berishgan. Bu ramziy belgilar, 
ranglar, naqshlar liboslarda ham aks etgan.