1-Amaliy mashg’ulot. Boshqarish ob’yektlarini analiz qilish

Korreksiyalovchi  va  mo‘tadillashtiruvchi  qurilmalar  esa  elementlar  va 

tizimlarning dinamik sifatini o‘zgartirish uchun xizmat qiladi. SHunday elementlar 

bo‘lib, odatda, differensiallovchi qurilmalar hamda teskari bog‘lanishning boshqa 

elementlari va qurilmalari ham hisoblanadi. 

Ko‘rsatilgan elementlarning ishlash qonuniyati va ishlash  xarakteristikalari 

o‘qilgan elektortexnika va avtomatika elementlari kurslaridan ma’lumdir.  

Sozlash va boshqarish tizimlarining asosiy elementlari bo‘lib boshqariluvchi 

ob’ektlar sanaladi. Bunday ob’ektlarga turli qurilmalar (dvigatellar, energiya 

manbalari, fazoda xarakatlanuvchi ob’ektlar, qizdirish o‘choqlari va h.k) kiradi. 

GALAYoNLANISH BO‘YICHA ROSTLASH 

1830 

yilda 

frantsuz 

matematigi 

Ponsele 

Falayonlanish 

(yuk) 

bo‘yicha rostlash  printsipini  (Ponsele  printsipi)  ta’riflab  bergan.  Ijro  etuvchi 

mexanizm  rostlovchi  organining  ob’ekt  yuki  ta’sirida  xarakatga  keladigan 

rostlash tizimi zalayonlanish bo‘yicha ART deyiladi. 

Galayonlanish  bo‘yicha  rostlash  sezilarli  tengsizlik  paydo  bulishdan 

avvalrok 

Falayonlanishning 

zararli 

ta’sirini 

yukotishga 

imkon 

beradi. 

Avtomat  rostlagich  bunday  tizimlarda  fakat  konkret  Falayonlanish  ta’siriga 

javoban  xarakatga  keladi.  Rostlanuvchi  ob’ektga  esa  bir  necha  Falayonlanishlar 

ta’sir  qilishi  mumkin.  Rostlanuvchi  ob’ektga  ta’sir  qilishi  mumkin  bo‘lgan 

---

Falayonlanishlar  soni  nechta  bulsa,  bu ob’ekt  shuncha  avtomat  rostlagichlar  bilan 

ta’minlanishi kerak degani. 

Rostlanuvchi  ob’ekt  xakida  anik  ma’lumotlarsiz  uni  Falayonlanish 

bo‘yicha rostlash mumkin bulmaydi. 

Agar  xom  ashyo  xossalarining  uzgarishi  avvaldan  ma’lum  bulsa,  xom 

ashyo  zaxirasi  va  turli  aralashtirgichlardan  foydalanib  ta’minlashning  tarkibi 

saklanadi, 

yoki 

xom 

ashyo 

xossalarining 

uzgarishiga 

yul 

kuyib, 

jarayonga berilgan vazifani 

uzgartirish 

yuli 

bilan 

chikish 

parametrlarining doimiyligi saklanadi. Galayonlanish bo‘yicha 

rostlash 

tizimida rostlash sifati 

jarayon 

parametrlarining 

avvaldan 

berilgan 

ma’lumotlarning  anikligiga  boFlik.  Bu tizimlar  asosiy  Falayonlanishlari  ma’lum 

va  ulchovli  bo‘lgan  ob’ektlar  uchun kulay. Yuk bo‘yicha rostlashda vaqt ning xar 

bir onida uzatish va iste’mol qilish urtasidagi tenglikni ta’minlash juda kiyin. 

ART 

bilan 

Falayonlanish 

kompensatsiyasining 

xususiyati 

- 

ular 

ochik  rostlash  tizimlaridan  iborat  ekanligidir.  Bu  tizimlarda  rostlanuvchi 

parametr  bilan  avtomat  rostlash  urtasida  aloka  yuk.  Bunday  ochik  rostlash 

tizimlarining  kamchiligi  rostlagich  ishi  va  natija  orasida  aloka  yukligida.  Vaqt  

utishi  bilan  tizimda  paydo  bo‘lgan  eng  kichik  xato  xam  rostlanuvchi 

kattalikning  chetga  chikishiga  olib  keladi.  SHuning  uchun,  yukori  darajada 

aniklikka  ega  bo‘lgan  rostlagichlar  yaratish  zarur  bo‘lib,  buni  amalga  oshirish 

katta kiyinchiliklar bilan bog’lik.