Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

2. Sifat tizimining elementlari. 
 
Mahsulot  sifatini  taʻminlash,  uni  boshqarish  va  oshirish  boʻyicha  masʻuliyatlar,  resurslar, 
texnologik jarayonlar, sifatni boshqarish yoʻnalishlari va mahsulot hayotining umumiy davri sifat tizimi 
elementlari hisoblanadi. Shuning uchun ham sifat tizimining elementlari va mahsulot sifatini taʻminlash, 
oshirish hamda boshqarish boʻyicha bajariladigan vazifalar korxona ishlab chiqarayotgan mahsulot assortimenti 
va texnologik jarayonlarining murakkabligi bilan oʻzaro bogʻliq boʻladi. 
ISO 9004 – 87 (Obsheye rukovodstvo kachestvom i standarti po obespecheniyu kachestva) xalqaro 
standartida  koʻrsatilishi  boʻyicha  korxona  sifat  tizimlarini  ishlab  chiqishda  qoʻllanishi  mumkin  boʻlgan 
elementlar quyidagilardan iborat: 
- dalillar (isbotlar); 
- korxona sifat tizimida ishlatiladigan asosiy tushunchalar; 
- sifat boʻyicha rahbariyatning masʻulligi yoki masʻuliyatlar; 
- sifat tizimining yoʻnalishlari (tamoyillari); 
- iqtisod va sifatni taʻminlash harajatlari boʻyicha fikr va mulohazalar; 
- marketing doirasidagi sifat; 
- texnik shartlarni loyihalash va ularni ishlab chiqishdagi sifat; 
- moddiy texnik – taʻminot sifati; 
- ishlab chiqarish jarayonidagi sifat; 
- ishlab chiqarishni boshqarish; 
- mahsulot nazorati yoki tekshiruvi; 
- nazorat–oʻlchash texnik-vositalari, sinash jihozlarini taʻminlash ishlari; 
- nomuvofiqlik; 
- nomuvofiqliklarni bartaraf etish uchun chora va tadbirlar; 
- mahsulotni ortish va tushirish ishlari hamda ishlab chiqarishdan soʻngi operasiyalar; 

---

- hujjatlar va sifat toʻgʻrisidagi maʻlumotlarni roʻyxatga olish; 
- xodimlar (ishchi, mutaxassis, rahbar); 
- mahsulot xavfsizligi va yuridik masʻuliyat; 
- statistik uslublarni qoʻllash; 
Sifat  tizimining  «Dalillar  (isbotlar)»  moddasida  korxona  sifat  tizimini  ishlab  chiqishda 
foydalaniladigan quyidagi meʻyoriy hujjatlar manbalari koʻrsatilgan: 
- ISO 8402. Sifat. Lugʻat; 
- ISO 9000. Sifatga umumiy rahbarlik qilish va sifatni taʻminlash boʻyicha standartlar. Tanlash 
va qoʻllash boʻyicha rahbariy koʻrsatmalar; 
- ISO  9001.  Sifat  tizimlari.  Loyihalash  va  tuzish,  ishlab  chiqarish,  montaj  qilish  va  xizmat 
koʻrsatishda sifatni taminlash uchun andoza; 
- ISO 9002. Sifat tizimlari. Ishlab chiqarish va montaj qilishda sifatni taʻminlash uchun andoza; 
- ISO 9003 Sifat tizimlari. Oxirgi nazorat va sinashda sifatni taʻminlash uchun andoza; 
Sifat tizimining «Korxona sifat tizimini ishab chiqishda qoʻllaniladigan tushunchalar» moddasida 
tizimda qoʻllaniladigan atama va tushunchalarning taʻrifi berilgan. Bular quyidagilardan iborat: 
- tashkilot – filial yoki mustaqil boʻlgan jamoa yoki shaxsiy kompaniya, korporasiya, firma yoki 
korxona; 
- kompaniya – mahsulot yoki xizmatni yetkazib beruvchi birinchi tomon; 
- jamiyat talablari–qonunlar, qonun hujjatlari, qonunlar toʻplami, jamiyat talablari va qoidalari, 
atrof – muhitni muhofaza qilish, inson sogʻligini saqlash, xavfsizlik omillari, energiya va materiallarni 
tejash mezonlari; 
- isteʻmolchi  -  oxirgi  isteʻmol  qiluvchi,  foydalanuvchi,  buyurtmachi,  mijoz,  oluvchi  yoki 
ikkinchi tomon.