Mavzu: "oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda zamonaviy texnika va texnologiya" fani bo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

31 

 

3.3. SUT VA SUT MAHSULOTLARI UMUMIY TEXNOLOGIYASI, SUT, NORDON 

SUT MAHSULOTLARI VA MOROJENOE (MUZQAYMOQ) TEXNOLOGIYASI 

REJA: 

1.Sut kimyoviy, fizikaviy, biokimyoviy xususiyatlari  

2. Muzqaymoq uchun xomashyo va ularni tayyorlash. 

3. Aralashmalarga ishlov berish. 

4. Muzqaymoq texnologiyasi. 

 

Tayanch  so‘z  va  iboralar:  turg‘unlashtiruvchi,  muzqaymoq  turlari,  ozuqaviy  qimmati, 

shakar, muzqaymoq aralashmasi, vanna, plastinkali pasterizator 

Sutga  dastlabki  ishlov  berish    barcha  ferma  va  xo‘jaliklar  sharoitiga    bir  muncha 

muxim, hamda o‘z bajarishi lozim bo‘lgan tadbirlardandir. Sutda dastlabki ishlov berilmas yoki, 

u tez vaqtga aynaygi, tarkibi kuzilagi va ishlatishga yaroqsiz bo‘lib qolishi mumkin. Binobarin, 

bu  tagbir  barcha  xo‘jaliklarga,  sut-tovar  fermalariga,  shuning  gek  fermerlar  xonadonida  ham 

bajarilishi yuksak natijalarga olib kelagi va xoli emas. 

Sutda  dastlabki    ishlov  berish  deganda,  asosan  quyidagi  bir  necha  tadbirlar  nazarda 

tutiladi.  Masalan,  sog‘ib  olingan  sutni  turli  mexanik  qo‘shimchalargan  tozalash,  ya’ni  sutni 

suzish,  uni  sovutish,  ayrim  xollarga  pasterlash  va  jo‘natish  (transportirovka  qilish)  shular 

jumlasidandir,  sutda  dastlabki  ishlov  berish  tadbirlari  asosan  fermalarda  va  xo‘jaliklarda  olib 

borildi. Sut etishtirishga  moslangan komplekslarga va yirik mexanizasiyalashtirilgan fermalarga 

barcha sog‘ib olingan sut bir necha soat davomida bajariladi. 

Sut zavodlarida topshirilgan sutga esa ikkinchi marta ishlov berish. 

Yirik  sut-tovar  fermalarda  va  komplekslarga  sog‘ilgan  sutni  qabul  qilish  va  unga  gastlabki 

ishlov  beragigan  maxsus  xonalar  (laboratoriyalar)  ajratilgan  bo‘lagi.  Unga  sut  tozalanagi, 

sovutilagi va ma’lum vaqt saqlanagi. SHuninggek bungay xonalarga yoki uning tashqarisiga sut 

igishlarini gezinfeksiya qiluvchi va yuvishga mo‘ljallangan vositalar saqlanagi. Bungay tashqari 

sutni pasterlash va separatlashga moslangan apparat hamga asbob-uskunalar xam saqlanagi. 

Ko‘plab  ixtisoslashgan  sutchilik  komplekslariga  kichik  xajmga  sut  zavoglari  tashkil 

etilgan  bo‘lib,  sog‘ilgan  sut  fermagan  to‘ppa-to‘g‘ri  o‘sha  erga  borib  quyilagi.  SHunindek,  u 

erga  maxsus  ishlov  beriladi  va  tayyor  maxsulot  undan  savdo  korxonalariga  yuboriladi.  Bunda 

sut maxsus selofan xaltachalarga (0,5-1l xajmida) solinib,  yashiklarga joylashtirib, muxrlangan  

xolda  jo‘natiladgi.  Ayrim  xollarga  qaymoq  va  norgonlashtirilgan  qaymoq  (smetana,  tvorog, 

suzma) hamda boshqa turdagi sut maxsulotlari ham tayyorlanagi va axoliga, savdo tarmoqlariga 

jo‘natiladi.  Lekin,  afsuski,  xozirga  qadar  dezinfeksiya  qilinadi.  Bu  borada,  kalsiy  yoki  natriy  

gipoxlorid moddasidan foydalaniladi. Buning uchun agar ular tarkibiga 3% li aktiv xlor moddasi 

bo‘lsa,  maqsagga  muvofiq    hisoblanadi.  dezinfeksiya  tadbirlarini  o‘tkazishda,  1  kv.m.  satx 

uchun o‘rtacha 0,5 litr eritma etarlidir.