Ingeneriyasi

ISHLAB CHIQARISH TALABLARIGA JAVOB BERADIGAN 
PRODUTSENTLARNI SELEKSIYA USULI BILAN YARATISH 
Mutantlar  –  DNK  ni  tashkil  etuvchi  nukleotidlar  ketma-ketligining 
o‘zgarganligi  sababli,  nasldan-naslga  o‘tuvchi  irsiy  xususiyati  o‘zgargan 
hujayralardir.  
Seleksiyaning  bosh  yo„li  –  produtsentlarni  tavakkal  kilib  tanlashdan  – 
genom  tuzilishini  aqliy  o„zgartirishgacha  bo„lgan  yo„ldir.  Shunga  qaramasdan, 
tasodif tanlash usuli mikrob biotexnologiyasi uchun juda katta rol o„ynaydi. 
Shu  yo„l  bilan  uzoq  vaqtlar  mobaynida  pivo,  vino,  oziq-ovqat  (non) 
achitqilari, uksus, propion kislotalari hosil qiluvchi bakteriyalar tanlab olingan. 
Bu  erda,  bosqichma-bosqich  tanlov  haqida  gap  ketadi,  ya‟ni  har  bir 
bosqichda  tanlab  26rganic.  O„zidan  oldingi  bosqichdagisidan  faolroq  bo„lgan 
shtammlarni  tanlab  olish  yo„li  bilan  biotexnologiya  talablariga  javob  bera 
oladigan  shtammlarni  tanlash  mumkin  bo„ladi.  Bu  usulni  kamchiligi, 
biotexnologik  jarayonlarning  birdaniga  ko„tarilmas-ligidir.  Bunday  mutantlar 
DNKsida  o„zgarishlar  juda  ham  kam  uchraydi.  Umuman  olganda  irsiyat 

---

 
27 
o„zgarishi uchun (mutatsiya bo„lishi uchun) gen o„rta hisobda 10
6
-10
8
 marotaba 
ikkilanishi lozim. 
Shunga  qaramasdan,  bu  usulning  imkoniyatlari  hozircha  tugagani  yo„q. 
Mikrob  hujayralari  soni  ko„p  bo„lgan  (1  ml  suyuqlikda  kamida  10
9
  hujayra 
bo„lgan)  sharoitda  va  katta  hajmda,  uzoq  vaqt  to„xtovsiz  o„stirish  natijasida 
yangi  mutantlar  ko„proq  hosil  bo„lishi  kuzatilgan.  Bunga  misol  qilib,