O genri indd



Download 0,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/16
Sana24.02.2022
Hajmi0,57 Mb.
#197747
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
0 Shaftoli va po'rtaxol

Генри Томас Бокль (1821—1862) — инглиз 
тарихчиси.

Америка негрларининг торли чол¼у асбоби.


17
Агар, бойлик бахт келтирмайди, де-
йишса ишонманг. ªария Макнинг теб-
ранма стулда ўтириб, ипдан тўºилган 
кўк пайпоºдаги оё¼ини дераза токчаси-
га ºўйганча кўзойнак орасидан Боклнинг 
«дори»сини шимиб ўтирганини кўрсангиз 
эди — бу наº Рокфеллер
1
іасад ºиладиган 
тўкин іаётнинг ўзгинаси эди. Мен эса 
банжода «Яшавор, ºария Зип»ни чалиш-
ни ўрганардим, какку ўз ваºтида фикри-
ни билдириб турар, А-Син эса атрофни 
учºатнинг іидини іам чекинишга мажбур 
ºиладиган ºовурилган тухум іамда вет-
чина
2
нинг ажойиб иси билан тўйдирарди. 
Боклнинг сафсатаси ва «Мустаºил ºўл- 
ланма» найрангларини муіокама ºилишга 
жуда кеч бўлиб ºолганда Мак билан труб-
ка чекиб, фан, марварид излаб топиш, 
ишиас
3
, Миср, орфография, балиºлар, 
пассат
4
, тери ошлаш, миннатдорлик, бур-
гутлар ва іеч ºачон ўз фикримизни бил-
диришга ваºтимиз бўлмаган турли хил 
нарсалар іаºида суібатлашиб ўтирардик.

Рокфеллер – 19-аср охири ва 20-аср бошида 
дунёдаги энг бой кишилардан бири.

Ветчина – дудланган чўчºа гўшти.

ªуймич нервининг ялли¼ланиши.

Тропиклардан экваторга эсиб турадиган дои-
мий ºуруº шамол.
2 – O. Генри


18
Бир куни кечаси Мак мендан, хотин 
зотининг феъл-атвори ва найрангларининг 
фарºига борасанми, деб сўраб ºолди.
– Кимдан сўраётганингни биласанми? – 
дедим ўзимга ортиºча ишониб. – Мен 
уларни Альфреддан Омахагача
1
билгандек 
биламан, – дедим. – Мен ªояли то¼даги 
ўткир кўзли бургутдек тез фарºлаёламан. 
Хотинларнинг іийла-найрангларини сув 
ºилиб ичиб юборганман.
– Биласанми, Энди, – деди Мак хўр-
синиб, – уларга нисбатан менда инти-
лиш бўлмаган. Балки, улар билан ёнма-
ён бўлишга мойиллик пайдо бўлгандир, 
лекин бунга ваºт ºаёºда дейсан. Ўн тўрт 
ёшимдан ишлаб пул топа бошладим.
Фикри хаёлларим нозик жинс вакиллари-
га чорлайдиган іис-туй¼улар билан банд 
бўлмаган. Гоіида бундан афсусланаман. 
– Аёллар — ўрганиш учун нобоп мав-
зу, – дедим, – буларнинг бари нуºтаи 
назарга бо¼лиє. Улар бир-биридан фарº 
ºилса-да, баъзи майда-чуйдаларда ўхшаш.
– Менимча, – давом этди Мак, – ёш 
пайтингда уларга ºизиºиб, иліомланганинг 
афзалроº. Мен имкониятимни ºўлдан бой 

Альфреддан Омахагача – альфадан омегагача; 
кўчма маънода: бошдан-оёº.


19
бердим. Балки, мен уларни ўз дастуримга 
киритишга ºариб ºолгандирман.
– Билмадим, – дедим унга, – балки 
сен пул тўла бочка ва іар ºандай ¼ам-
ташвишлардан бутунлай озод бўлишни 
афзал кўрарсан. Лекин мен уларни ўр-
ганганимдан афсусланмайман. Аёл іийла-
найрангларини фарºига борадиган киши 
бу дунёда ўзини хафа ºилдириб ºўймайди.
Биз іамон Пиняда яшардик, бу ер 
бизга ёºиб ºолганди. Баъзи одамлар 
пулларини шов-шув, шовºин-сурон ва у 
ёºдан бу ёººа кўчиб юришга сарфлашни 
маъºул кўрадилар. Бироº югур-югурлар 
ва меімонхона сочиºлари Мак иккаламиз-
нинг жонимизга текканди. Пиня аіолиси 
бизга яхши муносабатда бўлишарди. 
А-Син ош-нонни дидимизга ºараб тай-
ёрларди. Мак ва Бокль икки ºабристон 
ў¼рилари каби ажралмас эдилар. Мен эса 
банжода юракни эзадиган «Буффалолик 
ºизлар, оºшом чиºинглар»ни деярли ас-
лидагидек чалардим.
Бир куни Спейтдан келган шоши-
линчномани ºўлимга тутºазишди. У Нью-
Мексикода кон ºазирди ва мен ундан фоиз 
олардим. Жўнашга тў¼ри келди. У ерда 
икки ой ºолиб кетдим. Пиняга ºайтиб, 
іузур-іаловатда яшашга сабрим чидамасди.


20
Кулбамизга келиб, сал ºолса іушимни 
йўºотай дедим. Мак эшик олдида ту-
рар ва агар фаришталар йи¼лай олишса, 
онт ичаманки, бу даºиºаларда улар кула 
олишмасди.
Бу одам эмас — наº томошанинг ўзи 
эди! Чин сўзим! Унга кўзойнак ёки дур-
бин тугул Лик обсерваториясининг теле-
скопидан ºараш керак эди.
Макнинг эгнида нимча, сюртук, оё¼ида 
яраºлаб турган ботинка, бошида цилиндр. 
Кўкрак чўнтагига ёронгул ºистириб ол-
ган. У жилмаяр ва ºорни о¼риётган бола-
дай ºийшайиб турарди.
– Hello
1
, Энди, – тишлари орасидан 
гапирди Мак, – ºайтиб келганингдан хур-
сандман. Сен йўºлигингда бу ерда баъзи-
бир ўзгаришлар бўлди.
– Кўриб турибман, – дедим, – бу 
куфр эканини іам тан оламан. Парвар-
дигор сени бундай яратмаган, Мак Лонс-
бери. Ўзингни бу іолга солиб нима учун 
Унга шак келтирдинг?
– Биласанми, Энди, – деди у, – мени 
муроса ºозиси этиб тайинлашди.
Макка диººат билан ºарадим. Унинг 
юзи ташвишли ва асабий эди. Муроса 

Hello (инг.) – салом.


21
ºозиси мотамсаро ва мулойим табиат 
бўлиши лозим.
Айни шу дам йўлакдан ºандайдир бир 
ºиз ўтиб кетди. Шунда Макнинг жил-
майганини ва ºизариб кетганини сездим. 
Кейин эса у цилиндрини ечди ва кулиб 
таъзим ºилди, ºиз іам жилмайиб таъзим 
ºилди-ю, йўлида давом этди.
– Агар, – дедим, – шу ёшингда му-
іаббат дардига йўлиººан бўлсанг, тамом 
бўпсан. У сенга юºмайди деб ўйлагандим. 
Локланган ботинкаларинг-чи!? Буларнинг 
іаммаси атиги икки ой давомида рўй бер-
дими?
– Кечºурун тўйим бор... анов гўзал 
ºиз... – деди Мак іаяжонланиб.
– Почтада бир нарсани унутиб ºол-
дирибман, – дея шошиб нари кетдим.
Юз ºадамда ºизга етиб олдим. Шля-
памни ечиб, ўзимни таништирдим. У тах-
минан ўн тўººизда эди, лекин хийла ёш 
кўринарди. У жаіли чиººандай менга 
совуº ºараш ºилди.
– Бугун оºшом тўйингиз деб эшитдим. 
– Тў¼ри, – деди ºиз, – бу сизга нима 
учундир ёºмаяптими?
– ªулоº сол, синглим, – дедим.
– Менинг исмим Ребоза Рид, – деди 
ºиз ранжигандай.


22
– Биламан, – дедим, – шундай ºилиб, 
Ребоза, мен ёш бола эмасман, отанг тенги-
ман. Анави куркага ўхшаб думини ёйиб, 
ºулº-ºулºлаб юрган, локланган ботинка-
даги кекса, ясаниб олган, денгиз касалига 
учраган, шарти кетиб парти ºолган киши 
менинг энг яºин дўстим бўлади. Хўш, 
нима жин уриб сен Макка илакишиб, уни 
никоі маросимига судраяпсан?
– Ахир, бошºаси йўº-да, – жавоб бер-
ди мисс Ребоза.
– Бемаънилик, – дедим унга ва ат-
рофга аланглаб. – Бу чиройинг билан 
хоілаганингни илинтириб оласан. ªулоº 
сол, Ребоза, ºария Мак сенинг тенгинг 
эмас. Сен Рид бўлиб ту¼илганингда у йи-
гирма иккида эди. Унинг ºирчиллама дав-
ри узоººа бормайди. ªариб, бошида іар 
хил бемаъни хаёллар айланиб юрибди. 
²озир унинг хотин-халажга ўчлик дав-
ри, фаºат шугина. Ёшлигида ўз улушини 
ºўлдан чиºарди, энди эса Амур
1
наºд пул 
ўрнига ºолдирган вексель
2
бўйича фоиз-
ларни табиатдан ялиниб ундирмоºчи... 
Ребоза, бу никоі сен учун шунчалик за-
рурми?

Камон билан ºуролланган болакай ºиёфа-
сидаги севги илоіи (юн. миф.).

ªарз іужжати.


23
– Албатта, – деди у шляпасидаги ка-
палакгулни силкитиб. – Ўйлашимча, бит-
та мен учун эмас.
– Тўй соат неччида бўлиши керак? – 
сўрадим.
– Олтида.
Даріол ºандай йўл тутиш кераклиги-
ни іал ºилдим. Макни ºутºариш учун 
барча чораларни кўришим керак. Шун-
дай яхши, ёши ºайтган, оила ºуришга 
ярамайдиган одамни іали ºалам тишлаш 
одатини ташлаёлмаган ºандайдир ºиз 
учун ºурбон бўлишига йўл ºўйиш — йўº, 
бунга шунчаки ºараб туролмайман.
– Ребоза, – дедим жиддий, – наіот 
Пиняда сенга ёºадиган бирор йигит... 
дурустроº йигит бўлмаса?
– Бор, – деди Ребоза капалакгули-
ни силкитиб, – албатта, бор. Шуни іам 
сўрайдими?!
– Сен унга ёºасанми? – сўрадим. – У 
сенга ºандай муносабатда?
– Аºлдан озаёзган, – жавоб бер-
ди Ребоза. – Кун бўйи эшигимиз таги-
да ўтираверганидан ойим у ерга сув 
ºуйишига тў¼ри келяпти. Аммо эртага, 
ўйлайманки, бунга чек ºўйилади, – дея 
тугатди гапини хўрсиниб.


24
– Ребоза, – дедим, – сенда Макка 
нисбатан севги іисси бўлмаса керак, 
тў¼рими?
– Шу етмай турувди! – деди ºиз бо-
шини чайºаб. – Менимча, у тешик боч-
кага ўхшаб ºуриб ºолган. Ўйлаб топган 
нарсангизни ºаранг-у! 
– Бу сен ёºтирадиган йигит ким ўзи? – 
суриштирдим.
– Эдди Бэйлз, – деди ºиз. – У Крос-
бининг колониал дўконида ишлайди. 
Бироº ойига бор-йў¼и ўттиз беш доллар 
топади. Бир ваºтлар Элла Ноукс уни деб 
аºлдан озганди.
– Макнинг айтишича, – дедим, – бугун 
кечки соат олтида тўйларинг бўлармиш.
– Тўппа-тў¼ри, – деди у, – соат олти-
да, бизникида.
– Ребоза, – дедим. – ªулоº сол! 
Агар Эдди Бэйлз наєд минг долларга эга 
бўлса... минг долларлик хусусий дўконга 
эга бўлишини іам іисобга ол... Хуллас, 
агар Эдди икковингизнинг ºўлингизга 
шунча пул тушса, Эдди билан бугун 
кеч соат бешда никоідан ўтишга рози 
бўлармидинг?
ªиз менга тикилиб ºолганлигидан бун-
дай вазиятларда аёллар учун одат бўлмиш 


25
ифодалаш ºийин ўй-фикрлар унинг вужу-
дини эгаллаётганини сездим.
– Минг доллар? – деди у. – Албатта, 
рози бўлардим.
– Кетдик, – дедим. – Эддининг ол-
дига.
Биз Кросбининг дўконига йўл олдик 
ва Эддини ташєарига чаºирдик. Эддининг 
юзини сепкил босган экан. Таклифимни 
айтганимда у иккиланиб ºолди.
– Соат бешда? – деди Эдди. – Минг 
долларга? Э-э, мени уй¼отманглар. Ту-
шундим! Сиз ²индистонда зираворлар 
савдоси билан бойлик орттирган амаки-
сиз. Мен эса ºария Кросбидан дўконни 
сотиб оламан — ºарабсизки, ўзимга ўзим 
хўжайинман.
Дўконга кириб, Кросбини четга торт-
дик ва іаммасини унга тушунтирдик. 
Мен минг долларлик чек ёзиб, ºариянинг 
ºўлига бердим. У агар соат бешда Эдди 
ва Ребоза никоідан ўтишадиган бўлишса, 
дўконни уларга топшириши керак эди.
Кейин эса уларни дуо ºилиб, ўрмонга 
сайрга жўнадим. Тўнкага ўтириб, іаёт, 
кексалик, таºдир, хотинлар манти¼и 
іамда инсон чекига тушадиган ташвиш 
іаºида хаёл сурдим. ªария ошнам Мак-
ни иккинчи ёшлик касалидан ºутºариб 


26
ºолганим учун ўзимни табрикладим. Кўзи 
очилиб, тентаклиги ва локланган ботинка-
ларини ташлаганда, у мендан миннатдор 
бўлишини билардим. «Макни бундай ре-
цидив
1
лардан ºутºазиб ºолишга, – ўйладим, – 
минг доллардан кўпроº сарфласа арзий-
ди». Айниºса, аёлларни ўрганганимдан, 
уларнинг биронтаси мени инжиºликларию 
іийла-найранглари билан алдаёлмасликла-
ридан хурсанд эдим. Уйга ºайтганимда, 
тахминан, бешу ўттиз эди. Ичкарига ки-
риб кўрдимки, ºария Мак тебранма сту-
лида ялпайиб ўтирибди, эгнида эски ко-
стюми, кўк пайпоºдаги оёºларини дераза 
токчасига чиºариб олган, тиззасида эса — 
«Цивилизация тарихи».
– Соат олтида тўйга борадиганга ўх-
шамайсан, – дедим іеч нарса бўл 
магандай.
– А-а, – деди Мак тамакига ºўл уза-
тиб, – тўйни бешга кўчиришибди. Хат 
билан хабар беришди. Тўй аллаºачон ту-
гади. Ўзинг шунча ваºт ºаёºларда ºолиб 
кетдинг, Энди? 
– Тўй іаºида эшитдингми? – сўрадим.
– Ўзим уларни никоіладим, – деди 
Мак. – Сенга айтгандим-ку, мени муро-

Рецидив – касалнинг ºайталаниши.


27
са ºозиси этиб сайлашганини. Руіо 
ний 
ºаерлардадир Шарº томонларда ºарин-
дошлариникида меімонда юрибди, мен эса 
никоі маросимларини ўтказишга іуºуºи 
бўлган шаіарчадаги ягона одамман. Бир 
ой олдин Эдди ва Ребозага, икковингни 
ўзим никоілаб ºўяман, деб ваъда бер-
гандим. Эдди ишбилармон йигит, йўлини 
топиб хусусий дўконига іам эга бўлади. 
– Эга бўлади?
– Тўйда жуда кўп хотинлар бўлди, – 
деди Мак, – лекин уларда бирор-бир 
янгиликни сезмадим. Худди сенга ўхшаб 
уларнинг іийла-найранглари іаºида би-
лишни истардим... Ахир, сен айтгандинг-
ки...
– Икки ой аввал айтгандим, – дея 
ºўлимни банжога чўздим.

Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish