Ahmedovich ahmedov, akmal abzalov


O‗zbekistonda qaytim suvlarni (km



Download 4,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/161
Sana30.12.2021
Hajmi4,02 Mb.
#196035
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   161
Bog'liq
Ekologiya-A.Ergashev

O‗zbekistonda qaytim suvlarni (km
3
/yil) shakllanishi  
(1990-1999-yy.)  
 
    
 
 
 
 
 
 
 
Daryo  ekosistemasining  holati.  Suv  ekosistemasining  umumiy  yaxshiligi 
yoki yomonligini integral ko‗rinishi suv biosenozining holati hisoblanadi hamda 
turlar  tarkibi  va  uning  strukturasi  gidrogeologik  va  gidrokimyoviy  rejimlari, 
umuman atrof- muhit holati bilan to‗liq bog‗langan. Afsuski, suv biosenozining 
kam  o‗rganilganligini  yoki  daryo  qayirlarini  katta  qismi  bo‗yicha 
ma‘lumotlarning yo‗qligini aytib o‗tish lozim. Ular biologik faol komponentlar 
va shuning bilan bir vaqtda ekologik holatning indikatori hisoblanadi. Daryolar 
gidrologik rejimini va shular bilan aloqador yer osti suvlari rejimini o‗zgarishi 
qirg‗oq  bo‗yi  va  suvoldi  ekosistemasi  holatiga  to‗g‗ridan-to‗g‗ri  ta‘sir 
ko‗rsatadi.  Suvlarning  yig‗ilishiga  xo‗jalik  faoliyati  yer  usti  qatlami  tabiiy 
D aryo
havza-
lari
Sug‘orish-
dan hosil
bo‘lgan kol-
lektor- zo-
vurlar  suvi
Sanoat
kombinat-
laridan chiq-
qan suv
oqimi
H amma
qaytim
suvlar
Suv  tashlash  va  utilizatsiya
qilish
D aryol-
arda
Pastlik-
larda
Qayta
foydala-
niladi
Sirdaryo
7,6
0,89
8,49
5,55
0,84
2,1
Amu-
daryo
10,8
0,80
11,60
3,37
6,23
2,0
O‘zbe-
kiston
bo‘yicha
ja’mi
18,4
1,69
20,09
8,92
7,07
4,1


104 
 
holatini o‗zgartirib, gidrometerologik va gidroximik jarayonlarga bevosita ta‘sir 
ko‗rsatadi, asta -sekin kuchayib borishiga olib keladi. Gidrologik sikl xususiyati 
kuchi  tufayli  o‗zgarish  daryo  oqimini  pastki  qismida  asta-sekin  to‗planadi  va 
kuchayadi,  bu  daryolarning  quyilish  joylari  va  deltalarning, oxirgi  xazalarining 
ko‗plab degradatsiyasiga olib keladi. 
Mavjud  ma‘lumotlar  tahlilining  ko‗rsatishicha  O‗zbekiston  suvlarining 
ko‗pchiligini ifloslanish indeksi suv sifatining III sinfiga to‗g‗ri keladi (mo‗tadil 
ifloslangan).  Ko‗pchilik  tog‗larning  suv  oqimlari  II  sinfiga  taalluqli  (toza). 
Bularga  Chotqol,  Oqtoshsoy,  Qizilcha  va  boshqa  daryolar  kiradi.  Shuni  aytish 
kerakki,  Chimgansoy  suvining  sifatini  har  xil  yillar  II  sinfdan  (toza)  III 
sinfgacha  (mo‗tadil  ifloslangan)  o‗zgarib  turadi,  bu  Chimganning  tabiiy 
joylaridan  antropogen  omillar  kuchini  ta‘siri  hisobidan  yuz  beradi.  Tekislik 
hududlarida qabul qilingan klassifikatsiyaga muvofiq, respublikaning ko‗pchilik 
suvlarining  oqimi  o‗rta  me‘yorda  ifloslangan  yoki  ifloslanmagan  hisoblanadi. 
Kuchli  ifloslanganlarga  Qoraqalpog‗iston  Respublikasi  va  Farg‗ona  vodiysi 
kollektor - zovur suvlari kiradi. Juda kuchli ifloslanganlarga Toshkent viloyati-
ning sanoat zonalaridagi ayrim suv oqimlari, masalan Chirchiq daryosi va Salar 
kanallarini  kiritish  mumkin.  Respublikaning  bosh  suv  arteriyalari  ichimlik 
suvlar  bilan  ta‘minlash  uchun  amaliy  jihatdan  yaroqsiz  bo‗lib  qoldi,  chunki 
sistemali  ravishda  behudaga  chuchuk  suvlarni  kelib  tushmasligi  va  yuqori 
minerallashgan  sug‗oriladigan  yerlarni  yuvilishidan  hosil  bo‗lgan  suvlarni, 
pestitsidlar  va  mineral  o‗g‗itlar  bilan  ifloslangan  suvlarni  daryoga  tashlanishi 
sabab bo‗lmoqda. 

Download 4,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   161




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish