Tovish
0
‘zgarishlari
1. 0 ‘qul, uzun, ko ‘ngul, buyur so‘zlaridan har biri iki
bo‘g‘unli (iki hijoli)dir. Har qayu bo‘g‘uni utruli bo‘lib, ikinchi
bo‘g‘unlari uch tovishlardir. Mana shunlaming so‘ng tovish-
larig‘a yana bir oltinchi tovush qo‘shg‘anda o ‘-qu-lim, o ‘-ru-
nim, ko ‘-ngu-lim, bu-yu-ruq shaklida, ya’ni uch bo‘g‘unli
so‘zlar bo‘lishi kerak ekan, shunday bo‘lmaydir; bunlar
oralaridag‘i bir cho‘zg‘ini yo‘qotib olim, ko ‘nglim, o ‘mim,
buyruq shaklida, ya’ni yana iki bo‘g‘unli so‘zlar bo‘lib qoladir.
Bu, albatta, tilimizning yengillik istaganidan chiqib
qolg‘an bir hol. Bu hol yozularimizda bor. Yuqoridag‘ilarg‘a
o‘xshag‘an ko‘b so‘zlami yozg‘uchilarimiz hech narsa sez-
masdan shu yo‘lda to‘g‘ru keltirib yozalar. Biroq bu hol umu-
miy qoida bo‘lib qabul etilmagan. Shuning uchun har so‘zda
yurgizilmaydir.
Do'stlaringiz bilan baham: |