П. Даромадлар ва тузатувчи казм алар п мавзу. Даромадлар ва тузатувчи утказмалар


XVII. Фойда солигининг хисоби



Download 10,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet126/177
Sana24.02.2022
Hajmi10,8 Mb.
#190902
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   177
Bog'liq
fin uchot

140


XVII. Фойда солигининг хисоби
2. 
Агар фойда жорий хисобот даврига тегишли булса, бирок соликка тортиш максадларида 
кейинги даврда хисобга олинса. Бунга мисол тарщ асида кафолатли таъмирлашни амалга ошириш 
харажатларини жорий даврда хисобга олиниши, бирок даромад солигини хисоблаш максадларида 
уларни соликка тортиш базасидан бу харажатлар хакикатда вужудга келган пайтидагина 
чегирилишини келтириш мумкин.
б) 
Вактинчалик бахолаш фарклари
Молиявий ва солик хисобларида хар хил бахолаш усулларининг кулланилиши билан шартланган 
фаркларнинг вужудга келиш холлари унча куп учрамайди. Улар каторига куйидагилар киради:
1. Солик кредити натижасида амортизация килинадиган мулкнинг соликка тортиладиган 
киймат базасннинг камайиши. Ушбу холда тафовутнинг вужудга келишига асос булиб солик 
туловчининг танлаган усули: солик кредитидан фойдаланмасдан, тезлаштирилган амортизация 
тизимининг имкониятларини тула куллаш, ёки тезлаштирилган амортизациядан бош тортиб, 
солик кредитидан фойдаланиш кераклиги хисобланади.
2. Хисобот валютаси вазифавий валюта сифатида иштирок этадиган чет эл фаолияти. Чет эл 
валюта курсининг узгариш и натижасида соликка тортиладиган база деб хисобланган, тегишли 
активлар ва кредиторлик карзларнинг бахоланиши уларнинг махаллий валютада таннарх буйича 
бахоланишидан фарк килиши мумкин.
3. Инфляция туфайли мулкнинг индексация килиниши натижасида активлар бахоланишининг 
солик базаси сифатида усиши. Баъзан солик органлари соликка тортиладиган базани мулкнинг 
айрим турларининг бошлангич кийматини индексация килиш асосида хисоблаб беришни талаб 
килиши мумкин, бунда активнинг баланс бахоланиши узгармайди,
4. Корхоналарнинг харид шаклидаги бирлашиши. Куп холларда корхоналарнинг бирлашувида 
шаклланган активларнинг бахолари шу активларнинг мол-мулк солигини хисоблаш учун 
кулланиладиган бахоларидан фарк килади.
3. В а к т и н ч а л и к ф а р к л а р н и н г сол и к сам араси хисоби
Х,исобот даври соликларини тулаш буйича харажатлар муддатини узайтириш усули ёки мажбуриятлар 
усулини куллаш билан вактинчалик фаркларнинг солик самараси хисоби асосида аникланиши зарур.
Вактинчалик фаркларнинг солик самараси хисобининг бухгалтерия усулларига мувофик, 
даромад соликлари корхона томонидан даромадлар олишда килинган харажатлар деб каралади ва 
тегишли даромад ва харажатлар вужудга келган даврда хисобланади. Вужудга келаётган 
вактинчалик фаркнинг солик самараси молиявий натижалар тугрисидаги хисоботда соликлар 
тулаш буйича харажатларга киритилади, балансда "Муддати узайтирилган соликлар" моддаси буйича 
акс эттирилади ва вактинчалик фаркларни солик ставкасига купайтирилган суммасига тенг булади.
3.1. М аж б у ри ятлар усули
Мажбуриятлар усулига мувофик, вактинчалик фаркларнинг кутилаётган солик самараси балансда, 
узида келгуси соликларнинг узок муддатли туловини ифодалайдиган ёки "Муддати 
узайтирилган солик буйича мажбуриятлар" моддаси буйича мажбурият сифатида, ёки "Муддати 
узайтирилган харажатлар - соликлар" моддаси буйича активлар сифатида акс эттирилади. Муддати 
узайтирилган соликлар колдиги даромад солиги ставкасининг узгарганига мос равишда тузатилади.
Мажбуриятлар усулига асосан, хисобот даври соликларини тулаш харажатлари уз ичига 
куйидагиларни олади:
(а) 
хисобланган туланадиган соликлар;
(б) жорий даврда пайдо буладиган ёки хисобдан чикариладиган вактинчалик фаркларга мувофик 
туланадиган ёки бунак тарикасида туланган деб хдсобланадиган соликлар суммаси;
(в) даромад(фойда) солиги ставкаларининг узгаришини акс эттириш учун зарур булган 
балансда "Муддати узайтирилган соликлар" моддаси буйича тузатишларни.
Масалан, фараз киламиз, корпорация узининг фойда ва зарарлар тугрисидаги хисоботида фойда 
солиги буйича харажатларни 119,000 ш.б., фойда солиги буйича хакикий карздорлик эса 92,000 ш.б. 
акс эттирган. Солик самараси хисоби усули кулланилганда, давом этаётган фаолиятдан олинган фойдага 
мувофик фойда солиги буйича харажатларни акс эттирувчи утказма куйидаги куринишга эга булади:
31 декабр Фойда солиги буйича харажатлар 
119,000
Фойда солиги буйича царздорлик 
92,000
Муддати узайтирилган фойда солиги 
2 7,000
Бошка йилларда фойда солиги буйича карздорлик фойда солиги буйича харажатлардан купрок 
булиши мумкин. Бундай вазиятда айнан шу утказма берилади, факат фарки шундан иборатки 
“Муддати узайтирилган фойда солиги” хисобвараги дебетланади.
“Муддати узайтирилган фойда солиги” хисобвараги, ушбу хисобварак учун одатий булган кредит 
колдигига эга булса, у балансда мажбурият сифатида тавсифланади, бу качон вактинчалик фаркларни 
кайгарилиши (тескари самара) кугалишига боглик. Масалан, агар фойда солигининг муддати узайтирилиши 
молиявий хисобот тузиш максадида кейинги йилда хисобга олинадиган харажатлар туфайли пайдо 
булган булса, унда биринчи йилда берилган муддати узайтирилиши иккинчи йилда бекор килинади. 
Бунда биринчи йилда муддати узайтирилган фойда солиги жорий мажбурият сифатида тавсифланади.

Download 10,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   177




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish