Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
Gyugoning  keyingi  «Mareon  Delorm”  (1829)  pyesasi  romantizm  tamoyillari 
tugal  va  mohirona namoyon  bo'lgan drama  tarzida  dunyoga  keldi. Mazkur  asarda 
saroy  aslzodalar  jamiyatiga  qarama-qarshi  qo'yilgan  «quyi  tabaqa»dan  chiqqan 
romantik qahramon siymosi qad ko'tardi. Pyesada nasl-nasabi betayin Didye degan 
yigitning  Mareon  Delorm  degan  qizga  bo’lgan  muhabbati  ya  qirollik  tazyiqiga 
uchrab maxv bo’lishi haqida hikoya qilingan edi. Voqea 1638-yili Lyudovik XIII 
saroyida  ro'y  beradi.  Asardagi  kuchlar  rasamati  shundayki,  qahramonlarning 
o'limidan  o'zga  choralar  yo'q.  Didye  va  Mareon  Delorm  halok  bo'ladilar,  lekin 
ularning  ruhiy  beg'uborligi,  mardligi  zulm  va  zo'rlikka  qarshi  ezgulik  tantanasi 
tarzida namoyon bo'ladi. 
Muallif bosh  vazir  Reshilye  obrazini  yaratishda  alohida  mahorat  ko'rsatgan. U 
biron  marta  tomoshabin  qarshisida  ko'rinmaydi,  ammo  ichdan  pishgan,  ayyor, 
yovuz  shaxs  tarzida  yaqqol  namoyon  bo'ladi.  U  asarning  oxiridagina  Mareon 
Didyega nisbatan qo'llanilgan o'lim jazosi bekor qilinishini iltijo qilib so'ragartda, 
taxtiravon  pardasi  ortidan  uning  mash'umona  «Yo'q,  bekor  qilinmaydi!»  degan 
dahshatli ovozi eshitiladi. 
«Mareon  Delorm»  asari  XIX  asr  lirik  she'riyatining  ajoyib  namunasi  sifatida 
tug'ilgan  edi.  Gyugoning  jonli  va  shoirona  tasviri  Didye  va  Mareon  muhabbatini 
tarannum etuvchi ko'tarinki sahnalar bilan ajib uyg'unlik kasb etgan edi. 
«Ernani»  (1830)  Gyugoning  sahna  yuzini  ko'rgan  birinchi  asari  bo'ldi.  Uni 
namunaviy  romantik  drama  deyish  mumkin.  Unda  erkin  sevgi,  insoniy  qadr-
qimmat,  or-nomus  tuyg'ulari  ulug'langan.  Pyesa  qahramonlari  qonli  intiqom 
jazavasiga tushadilar, chin sevgi yo'lida jonfidolik ko'rsatadilar; isyonkorlik ohangi 
asarning  bosh  qahramoni  romantik  qasoskor  Ernani  obrazi  orqali  ifodalangan. 
Ernanining  qirol  va  o'rta  asrcha  qora  kuchlar  bilan  to'qnashuvi  asami  fojiona 
nihoyalanishiga olib keladi. Asosiy  voqealar  xabarchilar  orqali  ma'lum  qilinuvchi 
klassitsistik  tragediyaga  zid  ravishda  Gyugo  dramasida  romantizm  talablariga 
binoan barcha voqealar sahnaning o'zida sodir bo'ladi. Bu yerda klassitsizmga xos 
birlik  qoidalariga  ham  rioya  qilinmaydi;  qahramonlarning  shiddatli  his-tuyg'ulari 

---