Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 6.4. ЭХТИЁТКОРЛИК ТИЗИМИ, СИГНАЛИЗАЦИЯ 
Меҳнатни мухофаза қилиш ва хавфсизлик техникаси 
қ.оидаларини сақлаш ҳамма қуринишдаги анжомлардан фойдаланишда 
муҳим аҳамиятга эга. Бу жихозларга қарайдиган ходимлар уларни 
ишлатиш бўйича йуриқ^номалар билан таъминланади, уларда 
хавфсизлик техникаси, уларни меъёрида ишлатиш кўрсатилган
бўлади. 
Хар бир машинани ишга туширишдан аввал унинг созлигига 
ишонч хосил қилиш керак, назорат-улчов асбобларини ва сақлагич 
қурилмалар текшириб қурилади. 
Машина ва аппаратлар ишлаб турган вақтларда уларни тозалаш, 
мойлаш, созлаш ва таъмирлаш тақиқланади. 
Меҳнатни мухофаза қилиш ва хавфсизлик техникаси қоидаларига 
мувофиқ носоз аппаратлар бўлса (манометр, сақлагич ва ҳаво клапани), 
иссиқлик берувчи жихозлардан фойдаланиш мумкин эмас. Манометр 
циферблатида аппаратнинг меъёрий ишчи босимини кўрсатадиган 
қизил чизиқ, бўлиши керак. Манометрлар хар 6 ойда бир марта 
теқширувдан утқазиб турилади, сақлагич клапан ва продувка қранлари 
хар куни теқширилади. хар бир аппарат ёнида хавфсизлик техникаси 
,ҳақида йуриқнома осиб қуйилган бўлиши керак.
Газда ишлайдиган иссиқлик аппаратларининг бехатар ишлаши 
учун горелқалардан газ чиққанда унинг олдини олиш учун махсус 
автоматиқ асбоблардан фойдаланилади. Буни хавфсизлик автоматиқаси 
дейилади. Бундан таш-қари технологии; жараёнларни ва иссиқлик 
берувчи аппа-ратларнинг меъёрида ишлашини тартибга солувчи 
автомат асбоблар урнатилади. Ростловчи автоматиқа тегишли босимни 
ёки хароратни бир меъёрда сақлашни таъминлайди. 
Буг босими билан ишлайдиган аппаратларда манометрга 
бериладиган босимни назорат қилиб туриш керак. Босимни тегишли 
меъёрда ушлаб туриш учун аппаратлар оддига редуқцион клапан 
урнатилади. Бу керакли босимни автоматиқ тарзда сақдаб туради. 
Унинг ёнига клапан носозлиги туфайли юз бериши мумкин бўлган 
авариянинг олдини олиш учун сақдагич клапан ва манометр қуйилади. 
Электр қозонларда назорат-сақлагич арматурасидан ташқари бугни 
автоматиқ тартибга соладиган электрон-такт манометри ўрнатилади. 

---

165 
Одатдаги манометрдан электр-контакт манометрининг фарқи шундаки, 
у иккита милга эга.