K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si

Qattiqlik shkalalari 
 
Materiallarning qattiqligini aniqlashga qaratilgan qator shkalalar mavjud. Ulardan eng 
taniqlisi va keng qo‘llaniladigani Moos shkalasidir. Uni nemis geologi va mineralologi Karl 
Fridrix Moos (1773-1839) fanga taklif etgan. Shuningdek, yana bir nemis mineralologi Iogann 
Fridrix Breytgaupt (1791-1873) tomonidan ham minerallarning qattiqlik shkalasi taklif etilgan. 
Uni  ham  olim  nomi  bilan  bog‘lab,  breytgaupt  shkalasi  deyiladi.  Birnelli  shkalasini  esa 
ko‘pchilik yaxshi taniydi. Uni Shvetsiyalik muhandis Yuxan Avgust Birnelli (1849-1825) joriy 
qilgan. Shuningdek, metallurglar yaxshi biladigan rokvell shkalasini AQShlik o‘zaro qarindosh 
metallurglar Xyu va Stenli Rokvellar ishlab chiqishgan.  
Rentgen 
 
Singuvchan  nurlanishning  birligi,  rentgen  nurlarini  kashf  etgan  nemis  olimi  Vilgelm 
Konrad Rentgen (1845-1923) sharafiga nomlangandir.  
Rezerford 
 
Kelib chiqishi Yangi Zelandiyalik bo‘lgan Ernest Rezerford (1871-1937) yadro fizikasi 
sohasidagi eng birinchi va peshqadam olimlardan bo‘lgan. Radionuklid faolligi birligi sifatida 
uning familiyasi olingan. 
Selsiy 
 
Shvetsiyalik  fizik  Anders  Selsiy  (1701-1744)  nomiga  atalgan  ushbu  birlik  harorat 
shkalasi uchun ekanligini ko‘pchilik yaxshi biladi. Selsiy muzning erishi haroratini 100 daraja 
va  suvning  qaynashi  haroratini  0  daraja  deb  belgilab,  ushbu  oraliqni  100  darajalik  shkalaga 
bo‘lib chiqqan. Bu noqulay va bugungi kun uchun teskari shkalani Selsiyning vafotidan ancha 
keyin boshqa bir fizik Mortin Stryomer (1707-1770) tomonidan hozirgi ko‘rinishga keltirilgan. 
Aytgancha, Selsiy sharafiga 1895-yilda ochilgan minerallardan biri BaAl
2
Si
2
O
8
 – selzian ham 
nomlangan edi.