Синтаксис

 

Mavzu: To`ldiruvchi. 

 

Reja: 

 

1. To`ldiruvchi haqida umumiy ma`lumot. 

2. To`ldiruvchining turlari. 

1) vositasiz to`ldiruvchi; 

2) vositali to`ldiruvchi; 

 

 

1. To`ldiruvchi haqida umumiy ma`lumot. 

 

Gapning  biror  bo`lagiga  boshqaruv  yo`li  bilan  tobelanib,  uning  ma`nosiini  to`ldiradigan 

ikkinchi  darajali  bo`lak  to`ldiruvchi  deyiladi.  Boshqaruvchi  so`zning  talabi  bilan  to`ldiruvchi 

tushum,  jo`nalish,  o`rin  —  payt,  chiqish  kelishik  shakllaridagi  so`z  yoki  ko`makchili  so`z  bilan 

ifodalanadi. Masalan: U olim va fozil odamlar bilan suhbatlashishdan zavqlanaar edi.(M.Osim.) Bu 

gapdagi  birinchi  to`ldiruvchi  (odamlar  bilan)ko`makchili  ot  bilan,  ikkinchisi(suxbatlashishdan) 

kelishikli  xarakat  nomi  orqali  ifodalanib,ularning  har  ikkalasi  kesim(zavqlanar  edi)ga  boshqaruv 

yo`li bilan bog`langan. 

 

To`ldiruvchi  ot,  olmosh,  son,  xarakat  nomi,  otlashgan  sifat,  sifatdosh,  ravish,  taqlid  so`z, 

undov  kabilar  bilan,  ba`zan  so`zlar  bog`lanmasi  bilan  ifodaalanadi.  Masalan:  Yon  daftarchasiga 

nimalarnidir yozib, ko`kka qaradi. (S.Karamatov.) Birni sochsang erga, mingni berar elga.(Maqol.) 

Kengga— keng dunyo, torga —tor dunyo.(Maqol.)