O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti


Mavzu: Lokomotor harakatlar. Yengil atletika harakatlarining



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet150/192
Sana24.09.2021
Hajmi2,03 Mb.
#184336
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   192
Bog'liq
jismoniy mashqlar fiziologiyasi va biomexanikasi

Mavzu: Lokomotor harakatlar. Yengil atletika harakatlarining 
biodinamikasi 
REJA: 
1. 
Odam tanasining tayanch  bilan munosabati 
2. 
Ichki kuchlarining ishi va kinetik energiyasining o’zgarishi 
3. 
Tananiing energiya kuchlari, dinamik tayanch regulyatsiyalari 
4. 
Biopotentsial energiyaning tarangligi to’REJAishi va sarflanishi 
5. 
Qadam  (yurish)  harakatlari,  oyoqlar  harakatining  fazansi,  oyoq  v  qo’l 
harakatlarining dinamikasi 
6. 
Qadamlarning tezligi, uzunligi, ritmim 
7. 
Sakrash, yurish va yug’urish usullari 
 


1. Joy almashtirish va lokomotor harakatlar (lat.lokus –joy, matsio –harakat) 
deb  muskul  ishi  va  o’zining  ichki  aktiv  kuchlari  yordamida  odamning  fazodagi 
harakatiga deyiladi. Bu harakatlar ma’lum bir tayanch nuqtasidan itarilib yoki shu 
tayanchga  yaqinlashish  yo’li  bilan  bo’ladi.  Bu  ish  oyoq  va  qo’llar  yordamida 
bajariladi. Ba’zan bu harakatlarda tana va bosh qatnashadi. 
Joy almashtirish harakatlari uzoq davom etmaydi, ko’pincha atsiklik (1 marta 
bo’ladi). Uzoq davom etadigan joy almashtirish harakatlari tsiklik bo’ladi, bunda 
ishchi  harakatlar  ko’p  marta  takrorlanadi.  Lokomotsiyalar  tabiiy  bo’ladi,  bunda 
odam  o’z  kuchi  bilan  harakat  qiladi,  hkhech  qanday  moslamalar  qo’llamaydi. 
Bularga  yurish,  yug’urish  kiradi.  Tabiiy  holatda  maxsus  poyafza  kiradi.  Ba’zi  bir 
harakatlarda  maxsus  qo’llanmalar  bilan  foydalanish  mumkin,  masalalan,  konьki, 
chang’i, velosiped, qayiq. Hamma lokomatsiyalar harakat manbachi bo’lib, odam 
muskulining  harakati  hisoblanadi.  Boshqa  harakatlarda  esa,  masalana,  mototsikl, 
parusli  kemada,  harakat  keltiruvchi  kuch  bilan  motor  yoki  aerodinamik  kuchlar 
hisoblanadi,  odam  esa  kuchsini  asboblarni  boshqarishga  bag’ishlaydi.  Bunday 
harakatlar lokomotsiyaga kirmaydi.  
2.  Yerdagi harakatda  tananing  og’irlik  markazi tayanch, tekisligidan  yuqori 
bo’ladi. Sportchi tayanchdan yuqori doylashgan va bu nuqtaga pastga qaratib ta’sir 
etadi  (tepadan  pastga)  tashqi  kuchsiz  hech  qanday  jism  o’z  harakatini 
o’zgartiraolmaydi. Lekin odam organizmni muskusslarning ishi yordamida tashqi 
kuchlarini  ko’paytirib  yoki  kamaytirib,  harakat  qiladi.  Muskullarning  kusi  odm 
tanasining  tashqi  muhit  bilan  munosabatini  o’zgartiradi  va  tashqi  muhitning 
qarshilishini  o’zgartirali.  Odamning  harakatida  ta’sir  etadi.  Bu  kuchlarsiz  harakat 
bo’lmaydi. Ularning ta’siri kamaytirish mumkin, lekin butunlay yo’qotish mumkin 
emas.  Aktiv  muskul  harakati  yordamida  odam  tashqi  kuchlarning  ta’sirini 
ko’paytirishi  yoki  kamaytirishi  mumkin.  Lekin  faqat  ichki  kuchlarning  harakati 
bilan almashtirish mumkin emas. Odam oyog’ini bukib harakat qilganda muskullar 
tayanch nuvchtasiga va odamning tanasiga ta’sir etadi. 
 
Bunday  harakat  gorizontal  holatda  bo’lishini  ko’ramiz.  Og’irlik  kuchining 
ta’sirini e’tiborga olmaslik uchun suzuvchining harakatini ko’ramiz. Suvning itarish 
kuchi  og’irlik  kuchini  tenglashtiradi.  Sportchining  oyog’i  to’g’rilanib  chapga 
(tayanch bbilan bog’langan) va o’ngga (tananing boshqa qismlariga (m massasiga 
ega) ta’sir etadi. Ikkala tomonga ta’sir etuvchi kuch 1-1ga teng bo’ladi. Fm kuchi 
oyoq orqali devorga ta’sir etadi va uning R reaktsiyasini vujudga keltiradi. Tovonlar 
Fm  kuch tayanch reaktsiyasi bilan muvozanatda bo’ladi. Ikkinchi kuch Fmdinamik 
ta’sir etadi va “a” tezlanishni chaqiradi. 
Oyoq  bilan  vertikal  holda  itarishla  tananing  tezlanishi  oldiga  va  yuqoriga 
bo’ladi. 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish