O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

 

3. Agrosanoat integratsiyasi. Agrosanoat majmuasi va uning 

tarkibi 

 

Mamlakatning  oziq-ovqat  mahsulotlariga  va  qishloq  xo‘jalik 

xomashyosidan  tayyorlangan  tovarlarga  bo‘lgan  ehtiyojlarini 

qondirish  nafaqat  agrar  sohaning  holatiga,  balki  uning  sanoat 

tarmoqlari  bilan  uyg‘un  rivojlanishiga  ham  bog‘liq  bo‘ladi.  Aynan 

shu  iqtisodiy  tizimda  agrosanoat  majmuasini  bitta  pirovard  natijani 

%

100

*

r

R



---

315 

ro‘yobga  chiqarishga  bo‘ysundirilgan  tarmoqlarning  yagona,  yaxlit 

tizimi sifatida vujudga kelishi uchun asos bo‘ladi. 

 Agrosanoat integratsiyasi – qishloq xo‘jaligi bilan unga xizmat 

qiluvchi  va  mahsulotni  iste’molchiga  yetkazib  beruvchi  tutash 

tarmoqlar o‘rtasida ishlab chiqarish aloqalarining rivojlanishi hamda 

ularning uzviy birikish jarayonidir. 

Agrosanoat integratsiyasi ko‘p qirrali bo‘lib, u g‘oyat xilma-xil 

shakllarda  namoyon  bo‘ladi.  Bular  eng  avvalo,  ana  shu  jarayon 

qaysi  darajada,  ya’ni  butun  mamlakat  ko‘lamida,  viloyat  doirasida 

yoki korxona darajasida yuz berishiga bog‘liq. 

Shundan  kelib  chiqib  agrosanoat  integratsiyasining  ko‘lami 

qo‘yidagi darajalarda yuzaga chiqadi: 

Кorxona (firma) va birlashmalar darajasida. 

Hududlar va mintaqalar doirasida. 

Alohida mamlakatlar doirasida. 

Butun 

mamlakat 

va 

mintaqalar 

ko‘lamida 

agrosanoat 

integratsiyasi  qishloq  xo‘jaligining  tarmoqlararo  aloqalari  kucha-

yishida, iqtisodiyotning oziq-ovqat (tarmoq) va mintaqa agrosanoat 

majmualari tashkil bo‘lishi va rivojlanishida ifodalanadi. 

Agrosanoat majmuasi (ASM) – bu qishloq xo‘jalik mahsulotlari 

yetishtirish,  uni  saqlash,  qayta  ishlash  va  iste’molchilarga  yetkazib 

berish  bilan  shug‘ullanuvchi  iqtisodiyot  tarmoqlaridir.  ASM  to‘rtta 

sohani  o‘z  ichiga  oladi.  Birinchisi,  qishloq  xo‘jaligiga  ishlab  chi-

qarish  vositalari  yetkazib  beradigan  sanoat  tarmoqlari,  shuningdek, 

agrar  sohaga  ishlab  chiqarish  texnika  xizmati  ko‘rsatish  bilan  band 

bo‘lgan  tarmoqlar;  ikkinchisi  –  qishloq  xo‘jaligi;  uchinchisi  – 

qishloq  xo‘jaligi  mahsulotlarini  iste’molchiga  yetkazib  berishni 

ta’minlaydigan  tarmoqlar  (tayyorlash,  qayta  ishlash,  saqlash, 

tashish, sotish). 

Agrosanoat  majmuasi  tarkibida  to‘rtinchi  soha  odamlar  hayoti 

va  faoliyatining  umumiy  sharoitlarini  ta’minlaydigan  infratuzilma 

muhim o‘rin tutadi.  

Ishlab  chiqarish  infratuzilmasi  bevosita  ishlab  chiqarishga 

xizmat qiladigan tarmoqlarni, ijtimoiy infratuzilma odamlar turmush 

faoliyatining umumiy sharoitlarini ta’minlaydigan sohalarni (uy-joy, 

madaniy  –  maishiy  xizmat,  savdo,  umumiy  ovqatlanish  va  hokazo) 

o‘z ichiga oladi. 

---

316 

Birinchi 

Prezidentimiz 

I.A.Кarimov 

ta’kidlaganlaridek: 

«qishloqni yangilash va qayta qurish chora-tadbirlari tizimida ishlab 

chiqarish  va  ijtimoiy  infratuzilmani  jadal  rivojlantirish  juda  katta 

ahamiyatga  ega»

78

.  Shu  sababli,  Respublikada  qishloq  ijtimoiy 

infratuzilmasini  rivojlantirish  hamda  qishloq  aholisini  ichimlik  suv 

va tabiiy gaz bilan ta’minlash Dasturlarini amalga oshirish uzluksiz 

davom  ettirilmoqda.  Qishloqda  istiqbolga  mo‘ljallangan  muhim 

vazifalardan  biri  –  bu  “Zamonaviy  muhandislik,  transport  va 

ijtimoiy  infratuzilmaga  ega  bo‘lgan  yangi  va  ko‘rkam  uy-joy 

massivlarini 

barpo 

etish”dir. 

Bunda 

“2017-2021-yillarga 

mo‘ljallangan  12  ta  ijtimoiy  va  infratuzilma  dasturlarini  amalda 

bajarish  yaqin  vaqt  ichida  transport  va  savdo  xizmatini  yaxshilash, 

avtomobil 

yo‘llarini 

va 

ichimlik 

suv 

ta’minoti 

tizimini 

rekonstruksiya qilish”

79

 imkonini beradi.