Anatomiya 2014. indd

Silliq mushaklar o‘zining fiziologik xususiyatlari bilan ko‘n-

dalang targ‘il mushaklardan farq qiladi. Silliq mushaklarning qo‘z-

g‘aluvchanligi nisbatan past. Ularni qo‘zg‘atish uchun kuchli va 

uzoq ta’sir etuvchi ta’sirlovchi kerak. Silliq mushaklar qo‘zg‘alish-

ni juda sekin o‘tkazadi. Masalan, odamning ingichka ichagi mu-

shak pardasida qo‘zg‘alish 1 sm/sek tezlikda tarqaladi. Silliq mu-

shak hujayralari ning qisqarishi ham aktin iplarining miozin ipla-

riga nisbatan sirpanishiga bog‘liq. Ammo bu sirpanishning va 

ATFning parchlanishi tezligi ko‘ndalang targ‘il mushaknikiga qa-

raganda 100–1000 barobar kam. Shuning uchun silliq mushaklar 

charchamasdan uzoq va turg‘un qisqarishga moslangan. Ular katta 

cho‘ziluvchanlikka ega. Sekin cho‘ziluvchanlikka javoban mushak 

uzayadi, ammo uning kuch lanishi osh maydi. Shuning uchun ichki 

a’zolar to‘lganida, uning bo‘shlig‘ida bosim oshmaydi. Oshqozon-

dagi bosim ichda 200 ml va 500 ml suyuqlik bo‘lganda ham 7 mm 

suv ustuniga teng.

---

200

Silliq mushaklarni ko‘ndalang targ‘il mushaklardan ajratib 

turuv chi o‘ziga xos xususiyatlardan biri ularning plastikligidir. 

Ya’ni, silliq mu shaklar ma’lum chegarada cho‘zilsa ham tarang-

ligini o‘zgartirmaydi. 

Silliq mushaklarning kuchli va tez cho‘zilishi ularning qis-

qarishiga sabab bo‘ladi. Ularning bu xususiyati ichi kavak ich-

ki a’zolarning fao liyati uchun katta ahamiyatga ega. Bu a’zolar 

bo‘shlig‘ni to‘lishi mu shaklarni cho‘zadi, ular faol qisqarib, yig‘i-

lib qolgan moddalarni harakatlantiradi.

Silliq mushaklar simpatik va parasimpatik nervlar bilan inner-

vatsiya qilinadi.