Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

Ўзбошимчалик билан иморат қуриш оқибатлари
Қонун ҳужжатларига кўра белгиланган тартибда қурилиш мақсадлари 
учун ажратилмаган ер участкаларида, шунингдек иморат қуриш учун 
зарур рухсатнома олмасдан ёки архитектура ва қурилиш нормалари ҳамда 
қоидаларини жиддий бузган ҳолда қурилган уй-жой, бошқа бино, иншоот ёки 
ўзга кўчмас мулк ўзбошимчалик билан қурилган иморат ҳисобланади.

---

117
Маҳалламиз ҳудудида жойлашган ташландиқ ер майдонини тозалаб, 
ободонлаштириб, бир қисмига кичик маиший хизмат кўрсатиш биноси 
қурдим. Маҳалладаги хайрия ва жамоат тадбирларида фаол иштирок 
этиб келаман.
Ҳозирда ушбу қурилмага нисбатан мулк ҳуқуқини расмийлаштира 
оламанми? Маҳалла фаоллари томонидан бунга эътирозлари йўқлиги 
ҳақида далолатнома берилди.
Савол
Сиз ушбу маиший хизмат кўрсатиш биносига нисбатан мулк ҳуқуқини 
расмийлаштира олмайсиз. Чунки қурилма жойлашган ер участкаси Сизга 
тегишли тартибда ажратилмаган ва маҳалла фуқаролар йиғини ушбу ер 
участкасини ажратиш бўйича ваколатга эга эмас.
Келгусида ушбу қурилма жойлашган ер майдони Сизга белгиланган 
тартибда берилган тақдирдагина қурилмага нисбатан мулк ҳуқуқини 
белгилашингиз мумкин бўлади.
Жавоб
Ўзбошимчалик билан иморат қурган шахс унга мулк ҳуқуқини ололмайди. 
Бу шахс қурган иморатни тасарруф этишга — сотишга, ҳадя этишга, ижарага 
беришга, иморатга нисбатан бошқа битимлар тузишга ҳақли эмас.
Ўзбошимчалик билан иморат қуриш натижасида ҳуқуқлари бузилган 
шахснинг ёки тегишли давлат органининг даъвоси билан бундай иморат 
суднинг қарорига биноан иморатни қурган шахс томонидан ёки унинг 
ҳисобидан бузиб ташланиши лозим.
Шу сабабли фуқаролар якка тартибда уй-жой қуришда ер участкасининг 
тегишли тартибда ажратилганлиги масаласига алоҳида эътибор қаратишлари, 
ажратилмаган ер участкасида қурилган иморатнинг қиймати, қурилиш 
нормаларига жавоб бериши ҳуқуқий аҳамият касб этмаслигини назарда 
тутишлари лозим.