O’zbekiston Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

TAYANCh IBORALAR 
 
1.  Asosiy urg’u. 
2.  Ikkinchi  darajali urg’u. 
3.  Cho’ziq bo’g’in. 
4.  Yuqori ovoz. 
5.  Ikkinchi bo’g’in 
6.  Urg’usiz bo’g’in. 
7.  Urg’u ko’chishi. 
ADABIYOTLAR 
 
1.  Kovalyov A.A., Sharbatov G.Sh., Uchebnik arabskogo yaz’ka, 1998,  5, 25, 83, 
90  
2.  Holidov B.Z., Uchebnik arabskogo yaz’ka, 1977, str. 58-60. 
3.  Ibrohimov N.,Yusupov, Arab tili grammatikasi,Toshkent, 1997, 8, 19-24 b. 
4. Talabov E., Arab tili darsligi, Toshkent, 1993, 24-25, 60 b. 

---

 
 
 
30
 
 
 
ZAIF TOVUShLAR. ULARNING O’ZGARISh QONUNIYATLARI. 
 
REJA 
1.  Zaif tovushlar haqida tushuncha. 
2.  Tovush o’zgarish qonuniyatlari. 
3.  a tovushining ta’sirida. 
4.  u tovushining ta’sirida. 
5.  i tovushining ta’sirida. 
a:,  u:,  i:  uzun  unli  tovushlar  zaif  tovushlar  deb  ataladi.  Arab  so’zlarining  o’zak 
tarkibida  kuchli  va  kuchsiz  tovush  birikmalari  bo’ladi.  v,  y  undoshlari  bilan  hosil 
bo’lgan  tovush  birikmalari  kuchsiz  hisoblanadi.  Mana  shunday  kuchiz  tovush 
birikmalarining barchasi  ham  qat’iy  emas. Ularning  bir  qismi  fonetik  o’zgarishlarga 
uchraydi. 
1.  
a tovushining ta’sirida 
aya- a:                      ayi: - ay 
ayi- a:                      avi: - ay 
ayu- a:                      ayu: - av 
ava- a:                       avu: - av 
avi- a: 
avu- a: 
2.  
u tovushining ta’sirida 
iyu: - u: 
ivu: - u: 
uv - u: 
uvu - u: 
uvu: - u: 
3.  
i: tovushining ta’sirida: 
iy - i:                     iva - iya 
iyi - i:                   uya - iya 
iyi: - i: 
iyu - i: 
iv - i: 
ivi - i: 
ivi: - i:                   i:v - i:y 
ivu - i:                    u:y - i:y 
uy - i: 
uyi - i: 
uyu - i: 
uvi - i: 
uvi: - i: 

---

 
 
 
31