Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

RETIQULYAR HUJAYRALAR (RETICULOCYTI) 

Retikulyar  hujayralar  qon  yaratuvchi  organlar  asosini  hosil  qiluvchi,  sitoplazmasi  bazofil 

bo`yaluvchi, yadrosi oval, mayda donador xromatinli hujayralardir. Bu hujayralar ichakda, buy-rakda 

va boshqa a’zolarning shilliq qavatida ham uchraydi. Retikulyar hujayralar kam differensiallangan 

hisoblansa  ham,  ularning  bo`linishi  kam  kuzatiladi.  Ular  o`simtali,  sitoplazmasi  ochroq  bazofil 

bo`yaluvchi hujayralar bo`lib, turli ta’sirlar natijasida yumaloq shaklni oladi. 

Retikulyar  hujayralarning  turlari  va  faoliyati  haqidagi  ma’lumotlar  yetarli  bo`lmaygina 

qolmay, turli qarama-qarshiliklarga ham egadir. Hujayralarning nomi reticulum - to`r so`zidan kelib 

chiqqan bo`lib, bu yerda to`r hosil qiluvchi hujayralar ma’nosida kelgan. Haqiqatan ham, retikulyar 

hujayralar o`z o`siqlari va retikulin tolalari yordamida yuqorida qayd yetilgan a’zolarda maxsus to`rlar 

hosil qiladi. 

Qon  yaratuvchi  a’zolarda  (timus  bundan  mustasno)  retikulyar  hujayralar  bo`lajak  qon 

hujayralari  (eritrotsitlar,  granulotsitlar  va  B-limfotsitlar)  uchun  maxsus  mikromuhit  yaratishda 

ishtirok  etadi.  Ular  suyak  ko`migida,  taloqda  va  limfa  tugunlarida  B-limfotsitlar  joylashadigan 

zonalarda uchrab, «follikulyar dendritik hujayralar» (FDH) nomi bilan yuritiladi. FDH dan tashqari, 

bu  a’zolarda  fibroblastlarga  o`xshab  ketadigan  va  kam  differentsiallashgan  retikulyar  hujayralar 

uchraydi.  Xulosa  qilib  aytganda,  retikulyar  hujayralar  mezenxima  mahsuloti  bo`lib,  qon  va 

immunokompetent hujayralari uchun mikromuhit tashkil etuvchi hujayralardan biridir. 

Quyida keltiriladigan hujayralar (endoteliy, adventitsial hujayralar va  peritsitlar) asosan qon 

tomirlar sistemasi uchun xos bo`lib, ularning hayoti va faoliyati shu sistema bilan bog`liq-dir. Ammo 

qon va limfa tomirlari biriktiruvchi to`qimaning asosiy elementlari bo`lgani uchun biz bu hujayralarni 

qisqacha ta’riflab o`tamiz.