M. M. Niyazaliyeva

IV. 
TEXNOLOGIK JIHOZLARI OLAMIDA 
 
Nihoyatda  muhim  vazifalardan  biri  namlab-isitib  ishlash  rejimini 
avtomatlashtirishdir.  Bu  sohada  ko`pgina  ishlar  qilingan,  lekin  ularning  hammasi 
talab qilingancha darajada deb bo`lmaydi. Dazmollash uskunalari ish organlarining 
harorat  rejimini  tartibga  solib  turish  avtomatlashtirilgan,  dazmollanayotgan 
chalafabrikatning harorat rejimini tartibga solib turishni avtomatlashtirish esa endi 
boshlangan. Namlash uchun qancha suv purkash lozimligini belgilash sistemasi va 
bosimni 
butun 
yuza 
bo`ylab 
tekis 
taqsimlash 
sistemasi 
unchalik 
avtomatlashtirilgan  emas.  Lekin  bug`  bilan  namlaydigan  presslarda  esa  namlik 
aniq va keraklicha taqsimlanadi. 
So`nggi  konstruksiyadagi  dazmollash  presslarida  presslash,  ma`lum  vaqt  kutib 
turish,  namlash,  quritish,  sovutish  operasiyalari  va  pressning  ish  organlari 
harakatini programmalaydigan komanda apparatlari mavjud.   
Presslash  operasiyalarini  programmalashning  refleksli  sxemalarini  ishlatish,  ya`ni 
vaqtda mo`ljal olib komandalar berish yo`li bilan emas, balki qaysi jarayon qanday 
o`tayotganini  bildirib  turadigan  xilma-xil  datchiklar  ko`rsatishiga  qarab 
komandalar  berish  yo`li  bilan  jarayonni  boshqarish  yuzasidan  ham  ma`lum 
darajada tadqiqotlar olib borilmoqda. 
Chalafabrikatning  igna  tagiga  surilib  turishini,  uni  mashinaga  etkazib 
turishni,  mashinada  detalni  to`g`ri  yo`naltirib  turishni  va  tikib  bo`lingan  detalni 
mashinadan olishni mexanizatsiyalashtirish jiddiy vazifalardan hisoblanadi. 
Hozirgi  vaqtda  palto,  erkaklar  kostyumi  va  ko`ylagi  kabi  kiyimlarning  asosiy 
uzellarini  tikish  va  montaj  qilish  jarayonlarini  mexanizatsiyalashtirish  va  qisman 
avtomatlashtirish negizida yuqori unumli oqimlar ishlab chiqilmokda.  
Moskva  to`qimachilik  institutning  ko`p  yillik  ilmiy-tadqiqot  ishlari  olib  berishi 
natijasida  ustki  kiyimlarning  (erkaklar  kostyumi,  paltolar)  takomillashtirilgan 
konstruksiyalari  yaratilgan.  Bular  cheti  choksiz  yoqa  va  bortlar,  old  chokisiz 
yyenglar,  yon  chokisiz  shimlardir.  Bundan  tashqari  takomillashtirilgan 

---

85 
 
konstruksiyali  bortlar,  yyenglar,  yoqa  va  shimlarni  tikish  va  yig`ish  uchun 
jihozlarni loyixalash topshiriqlari ishlab chiqilgan. 
Kurtka va plashlar ishlab chiqaradigan oqim uchun quyidagi jihozlarni: 
Astar bilan isituvchi qatlamni qavish uchun Italiya "Meka" firmasining ko`p ignali 
KS  122  ESO  kl  mashinasini,    cho`ntak  qopqoq  va  xlyastiklarni  ag`darma  chok 
bilan tikish uchun Yaponiya  " Djukki" firmasining  ASD -595550 kl  mashinasini, 
chok  boshi  va  oxirini  puxtalaydigan,  iplarini  kesib  avtomatik  to`xtaydigan 
Germaniya  "Dyurkopp"  firmasining  291-164062    va    219-115156  kl  universal 
mashinalarini,   avra    qirqimlarini   tikadigan  "Dyurkopp"  firmasining  DAR-6--