6. Tasvirni almashtirish bajarib kodlashtirish. bu bilvosita usul
oldingisidan farq qiladi, ya’ni tasvir biror unitar matematik almashtirish yo’li
o’zgartiriladi, natija uzatish, saqlash uchun kodlanadi. Almashtirish butun tasvir
yoki uning bo’laklari ustida bajariladi. Bunday almashtirish usullariga sinus-
kosinus almashtirishdir. Furьe, Adamar, Xaar, Uolli, «og’ma», Karune-Lozv
almashtirishlari, singulyar qiymatlariga yoyishlar kiradi. Almashtirish natijasida
transformantlar deb ataluvchi o’zaro bog’lanmagan sonlar qatorlari hosil bo’ladi,
nisbatan uzun transformatlar kam uchraydi. Bu omildan transformatlarni kvantlash,
kodlashtirishda foydalaniladi.
Айирувчи
Хаффмен
кодловчиси
Олдиндан
айтувчи
Хаффмен
тингловчиси
Йиғувчиси
Олдиндан
айтувчи
Almashtirishdan so’ng transformantlar soha yoki bo’sag’a bo’yicha keyingi
ishlov berish uchun saralanadi. Soha bo’yicha saralashda faqat oldindan
aniqlangan
sohalardagi,
masalan
pastki
fazoviy
tebranishlar
sohasida
transformantlar olinadi. Bo’sag’a bo’yicha esa tebranish oralig’i berilgan katta
transformantlar olinadi. So’ngra tasvirning har bir bo’lagidagi transformantlar
kvantlanadi va kodlanadi. Har bir sohadagi transformantlar dispersiya bo’yicha
kvantlanadi. Muayyan uzunlikli kod so’zlari uchun har bir transformantga uning
dispertsiyasi logarifimga proportsional sonda bitlar ajraladi.
F(j,k) transformantlar
G(u,v) kanalga a)
transformantlar F(J,k)
kanaldan G(u,v) F(j,k)
b)
8-chizma.
Transformantlar dispersiyasini fazoviy korreliyatsiyadan aniqlash mumkin.
Transformantlarning ehtimollik taqsimoti minimal o’rta kvadratik xatolikni
kvantlash qadamini tuzish uchun foydalaniladi. qabul qismiga kelgan kodlardan
kvantlangan transformantlar ketma-ketligi, ular ustida teskari almashtirish
bajarilgach manba tasvir tiklanadi.
Bu jarayonning umumiy rejasi. 8-chizmada keltirilgan. Bu usullarda
ortiqchalikni kamaytirish hisobiga olmasligi tasvir tiklanishiga sezilarli ta’sir
ko’rsatmaydigan bir qism elementlarni tashlab yuborish hisobiga bajariladi.
Ularning ikki muhim mezoni-bu hisob hajmi va zarur tasvir bo’laklari o’lchamidir.
Ko’pincha tasvirda uning bog’lanish (korreletsiya) sonidan katta oraliqda
almashtirish bajarish samarasiz deyishadi. Lekin bu yondoshish sun’iydir, chunki u
almashtirishlar bo’lak elementlari orasidagi bog’lanishlarni yo’qotganda ham,
bo’laklar orasidagi bog’lanishni yo’qotmasligini hisobga olmaydi. Odatda
bo’laklar o’lchami 8x8, 16x16 nuqtadan iborat bo’ladi. Bu o’lchamlar tasvirdagi
bog’lanishlar oralig’i 8 yoki 16 elementdan oshmasligi bilan asoslanadi. Amalda
o’lchamlar 16x167 yoki 32x32 dan oshmagani foydaliroq.
Ko’pincha almashtirishlar tezlashtirilgan furьe almashtirishi (TFA) kabi
tezkor algoritmlardan, yoki optimallashtirilgan, ko’paytirish amalisiz Xaar va
Adamar almashtirishi algoritmidan foydalaniladilar. Transformantlarni kvantlash
ikki bosqichdan: 1) Ularni chekli dispersiyali chegaralash; 2) CHeklangan
transformantlarni shu ko’rinishdagi signal uchun optimal kvantlovchi bilan ishlov
berish (ehtimollar taqsimoti zichligini dispersiyasini 1 ga tenglab) vositasida
amalga oshiriladi. Kvantlangan transformantlarni ifodalash uchun zarur 2 lik
Тўғри
алмаштириш
Квантловчи ва
кодловчи
Тикловчи
Тескари
алмаштириш
signallar soni oldindan kutilagn dispersiya va yo’l qo’yiladigan xatolik darajasiga
qarab aniqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |