Vetinariya 2016. pmd

10-mavzu. Oyoq kasalliklari

Qishloq xo‘jalik hayvonlarda oyoq kasalliklari juda ko‘p uchraydi

(15 % dan 30 % gacha).  Iqtisodiy zararlar 4–10% gacha boradi.

Sog‘in  sigirlarda, ona cho‘chqalarda bola soni keskin kamayadi.

Oyoqlari kasallangan sovliqlardan nimjon, zaif qo‘zilar tug‘iladi.

Hayvonlarning oyoq qismlarida teri kasalliklari ham ko‘p

uchraydi, ekzema, dermatit, abssess, flegmona (muskullarda –

miozit, miopatoz; paylarda – tendovaginit, bursit; suyaklarda –

sinishlar, ostit, osteomiyelit; bo‘g‘inlarda – artrit, artroz, sankilez;

tuyoqlarda-pododermit, turli deformatsiyalar).

Yuqorida keltirilgan kasalliklarning asosiy sabablari mexanik

shikastlar, boqish texnologiyasining buzilishi, hayvonlarni noto‘g‘ri

ishlatish va oziqlantirish, turli yuqumli (brusellyoz, oqsil, nekrobak-

terioz, aktinomikoz) va parazitar (onkoserkoz) kasalliklardir.

Artroz – bo‘g‘inlarning surunkali yallig‘lanish jarayoni. Artroz

buqalar, sigirlar, otlar va cho‘chqalarda ko‘proq uchraydi. Ko‘proq,

tuyoq bo‘g‘inida, kamroq tirsak bo‘g‘inida uchraydi.

Sabablari: Artrozlar yuqori mahsuldor hayvonlarda modda

almashinuv jarayoni, mineral almashinuvi, vitamin almashinuvi,

uglevod va oqsil almashinuvi buzilishi natijasida kuzatiladi. Undan

tashqari noto‘g‘ri boqish va yaylovda boqilmaganda, ultrabinafsha

nurlari ta’siri yetmaganligi sababli paydo bo‘ladi.

Patogenezi: Artroz ko‘zga ko‘rinmaydigan belgilar bilan o‘tadi.

Bo‘g‘in payi o‘z xususiyatlarini yo‘qotadi, yumshaydi. Keyinchalik

bo‘g‘in atrofida suyak to‘qimasi o‘sadi

---

61

Klinik belgilari: Qoramollarda artroz rivojlanishida 3 bosqich

aniqlangan:

1. Boshlang‘ich bosqichida artrozning klinik belgilari

ko‘rinmaydi, lekin hayvonlar ko‘proq yotadi, zo‘rg‘a turadi,

harakatlari chegaralangan bo‘ladi.

2. Ikkinchi bosqichida hayvonlarda oqsoqlanish belgilari ko‘rinadi.

Bo‘g‘inlar qisirlaydi, hayvonlar tez charchaydi. Tinch holatda ikkala

oyoqlarini tirab turolmaydi.

3. Uchinchi bosqichi bo‘g‘inlar deformatsiyasi bilan tavsiflanadi.

Yurishda aniq oqsoqlanish ko‘rinadi; osteodistrofiya belgilari

namoyon bo‘ladi.

Davolash: Birinchi navbatda kasallikning sabablarini o‘rganish

lozim. Agar kasallikning sababi modda almashinuvi jarayoni bilan

bog‘liq bo‘lsa, ozuqa ratsioniga turli mikroelementlarni qo‘shish

zarur. Lekin mikroelementlar miqdori me’yordan oshmasligi kerak

(ayniqsa, vitaminlar va uglevodlar). Zararlangan bo‘g‘imlarga parafin

applikatsiyalari, ronidazoy bilan kompresslar qilinadi.