Vetinariya 2016. pmd

Amaliy mashg‘ulot.

Kindik dabbasini operatsiya qilish. Kindik dabbasi operatsiyasi

turli usullarda o‘tkaziladi, bu hayvonning turiga, dabbaning katta-

kichikligiga va boshqa sabablarga bog‘liq.

Tayyorgarlik: 12 soatlik ochlik. Erkak hayvonlarda jinsiy olat

boshchasidagi teri xaltasini tozalash, ichak va siydik xaltasini

bo‘shatish.

Fiksatsiya va og‘riqsizlantirish. Ko‘pchilik hayvonlar uchun

operatsiya chizig‘i umumiy hisoblanadi: 1. Dabba teshigi keng, lekin

dabba ichidagi  narsa uning xaltasiga yopishib qolgan bo‘ladi. Unda

quyidagi usul qo‘llaniladi: dabba xaltasini uzunasiga aylanma shaklida

kesiladi, keyin Myuzo qisqichi orqali uning chekkasidan ushlab

olinadi.  Dabba teshigi chekkasidan terini 2–4 sm siljitib, dabba

xaltasi ajratiladi va qorin bo‘shlig‘iga kiritishga harakat qilinadi (17-

rasm). Agar dabba teshigi tor, yopishgan bo‘lsa, uni to‘g‘rilashning

imkoni bo‘lmasa, u vaqtda uni oq chiziq orqali oldinga qarab  kesib

kengaytiriladi. Dabba xaltasini ichkariga kiritib, keyin kesilgan jarohat

tikiladi. Dabba teshigi orqali chap qo‘lni kirgizib, barmoq nazorati

ostida halqa tashlab ehtiyotlik bilan tikiladi, bunda  qorin seroz

pardasini teshmaslikka harakat qilinadi. Ignani sanchib o‘tkazish

dabba teshigi chetidan 1,5–2 sm tashlab ikki tomonidan tikib

bajariladi. Ligatura o‘tkazib tortilgandan so‘ng dabba teshigi chetlari

yopishib burma shakliga ega bo‘ladi. Tikish materiali uchun iðak yoki

---

59

kapron ishlatiladi. 10 kundan keyin o‘tkazilgan ligatura olib

tashlanadi. 2. Dabba xaltasida rezeksiya o‘tkazish (noto‘g‘ri bitish,

yo‘g‘onlashishda). Bu holda operatsiya quyidagicha olib boriladi, dabba

xaltasini qo‘l bilan atrof to‘qimalardan ajratib ushlab, uning halqasi

chetidan 1,5–2 sm naridan sirkulyar kesiladi va yopishib qolgan

joyni ajratib, xalta ichidagi  narsa qorin bo‘shlig‘iga kirgiziladi. Dabba

teshigi tikiladi. Bu operatsiyani bajarish uchun qorin bo‘shlig‘iga

ko‘rsatkich barmoq kirgizilib uning nazorati ostida dabba teshigi

atrofiga halqasimon chok o‘tkazib tikiladi. Dabba terisining chetidan

2–3 sm uzoqlikda igna o‘tkaziladi. Teriga uzlukli chok qo‘yib tikiladi.

10 kun o‘tgandan keyin o‘tkazilgan ligatura olib tashlanadi. 3. Dabba

teshigini alloplastika (mato) yordamida yopish. Bu usulni bajarish

uchun kapron-lavsanli material qo‘llaniladi. Dabba xaltasini

tashqariga chiqarib uning ichidagi bor narsa teshigiga mo‘ljallab, unga

munosib to‘qima parchasini kesib bichiladi, chetlari dabba teshigidan

2–3 sm tashqari turishi kerak. Keyin dabba xaltasi atrofidan kapronli

ið bilan uzlukli chok tashlab tikiladi. Teri jarohati ham uzlukli chok

bilan tikiladi. Operatsiya jarohati birlamchi bitish orqali bita boshlaydi.

O‘rnatilgan sun’iy material yaxshi moslashib, dabba teshigini qattiq

yopishda xizmat qiladi. Teri jarohati chetlariga tugunli chok o‘tkazib

tikiladi.

To‘g‘ri ichakni operatsiya qilish. Ko‘rsatma. To‘g‘ri ichak tashqariga

tushganda (prolyapsus) va uni bartaraf qilishning iloji bo‘lmaganda

tashqariga osilib chiqqan qismi nekrozga o‘tishi sababli radikal usul

qo‘llanadi.

Fiksatsiya. Yirik mollar tik turgan vaziyatda, mayda hayvonlarni

yon tomoni bilan operatsiya stoliga yotqiziladi.

Og‘riqsizlantirish. Yirik mollar uchun dumg‘azani, mayda

hayvonlarda yuzaki–to‘g‘ri ichakning tashqariga chiqqan qismi 5 %

li novakain eritmasi shimdirilgan tampon bilan namlanadi.