Muqaddima

KO’NDALANG TARG’IL MUSKULLARNING XOSSALARI 
 
     Odamning  va  umurtqali  hayvonlarning  kondalang  targ‘il  muskullari  uchta  asosiy 
xossaga  ega,  bular:  1)  qo‘zg‘aluvchanlikka,  ya‘ni  membranani  ionlar  uchun 
o‘tkazuvchanligini o‘zgartirib,  ta‘sirotga harakat potensiali vujudga keltirish bilan javob 
berish qobiliyati; 2) o‘tkazuvchanlikka, ya‘ni harakat potensialini tola bo‘ylab tarqatish 
qobiliyati;  3)  qisqaruvchanlikka,  ya‘ni  qo‘zg‘alish  natijasida  kaltalanish  yoki  o‘z 
tarangligini o‘zgartirish qobiliyati. 
     Yaxlit  muskul  xossalarini  o‘rganishda  sovuqqonli  hayvonlarning  nerv-muskul 
preperatidan  foydalanish  qulay. Bu preperat oddiy  sharoitda, muhit harorati  va  kislorod 
bilan  ta‘minlanish  mo‘tadil  bo`lmaganda  ham  uzoq  vaqt  faol  holatda  bo`ladi.  Qurib 
qolishning oldini olish uchun fiziologik eritma bilan ho;llab turilsa, bas. Odatda baqaning 
boldor muskuli va uni nervlovchi quymich nervidan foydalaniladi. Muskulning qisqarishi 
miograf yordamida kimografdagi qog‘ozga (yoki boshqa qayd qiluvchi narsaga) yoziladi, 
ta‘sirlovchi  sifatida  kuchi,  davom  etish  vaqti,  chastotasini  osonlik  bilan  o‘zgartirish 
mumkin bo`lgan elektr toki qulay. Preperet muskuli odatda nervga tok bilan ta‘sir qilib 
(vositali  yoi  bilan)  yoki  bevosita  o‘ziga  ta‘sir  qilib  qo‘zg‘atiladi,  yohud  qisqartiriladi. 
Muskulning  elektr  faolligi  unga  o‘rnatilgan  (sanchilgan)  elektrodlar  yordamida 
kuchaytirgichlarga  uzatib,  keyin  magnit  yoki  foto  tasmaga  yozib  olish  mumkin. 
Mikroelektrodlar  yordamida  yakka    muskul  tolasida  hosil  bo`ladigan  potensiallar  qayd 
qilinadi.