Kartashunoslik

Ko’ndalang  proeksiyalar  –  yordamchi  yuzani  o‘qi  Yer  ellipsoidi  yoki  shari 
ekvator  tekisligida  yotadi  (yotgan  bo‘ladi,  joylashadi)  va  qutbiy  o‘qqa 
perpendikulyar bo‘ladi; azimutal proeksiyalarda tekislik yuzani ekvator tekisligida 
yotgan normalga perpendikulyar bo‘ladi. 
Qiyshiq proeksiyalar – yordamchi yuza o‘qi qutbiy o‘q va Yer ellipsoidi yoki 
shari  ekvator  tekisligi  orasida  bo‘lgan  normal  bilan  ustma-ust  tushadi;  azimutal 
proeksiyalarda tekislik bu normalga perpendikulyar bo‘ladi. 
Kartografik  tasvirdagi  xatolik  hamma  proeksiyalar  uchun  xosdir.  Umuman 
olganda  har  qanday  proeksiyada  xatosi  yo‘q  alohida  nuqta  yoki  chiziq  (xatto 
chiziqlar sistemasi) bo‘ladi. Ular nol xatolikdagi nuqtalar yoki chiziqlar deyiladi. 
Ana  shu  nuqta  yoki  chiziqdan  uzoqlashilgan  sari  xatolik  oshib  boradi.Boshqacha 
qilib  aytsak,  kartaga  tushirilayotgan  hudud  o‘lchami  oshishi  bilan  xatolik  ham 
oshib boradi. 
Kartografik  proeksiyalarni  baholayotganda,  shu  proeksiya  yo‘l  qo‘yadigan