Kartashunoslik

azimutal, silindrik va konusli deb ataladi. 
 

---

 
113 
7.5. Yordamchi geometrik yuzadan foydalanish usuli bo‟yicha 
proeksiyalarni tasniflash. Silindrik, konusli va azimutal proeksiyalar va 
ularni xususiyatlari 
Kartografiyada  ellipsoid  yuza  tekis  yuzada  birorta  geometrik  shakl  (yuza) 
yordamida  tasvirlanadi.  Azimutal  proeksiyalarda  ana  shunday  yordamchi 
geometrik yuza bo‘lib ellipsoid yoki shar sirtiga urinma yoki uni kesuvchi tekislik, 
silindrik  proeksiyalarda  ellipsoid  yoki  sharga  urinma  yoki  uni  kesuvchi  silindrni 
yon  tomon  sirti,  konusli  proeksiyalarda  ellipsoid  yoki  sharga  urinma  yoki  uni 
kesuvchi konusni yon tomon sirti hisoblanadi (20-rasm).
 
 
20-rasm. Yordamchi geometrik yuzalarni orientirlash 
 
Bunday proeksiyalarda bosh masshtab urinma nuqtalarda, shuningdek urinma 
va  kesuvchi  chiziqlarda  saqlanadi.  Kartografik  to‘rlarni  ko‘rinishi,  chunonchi 
meridian va parallellarni shakli, meridianlar va parallellar o‘rtasidagi oraliqlarning 
qiymati proeksiyalarni tuzish usuliga bog‘liq bo‘ladi (21-rasm). 
 
21-rasm. Normal (to‘g‘ri) proeksiyalarda meridian va paralellarni ko‘rinishi: A – silindrik; 
B – konusli; V – azimutal; G – ko‘pkonusli; D – psevdosilindrik; E – psevdokonusli