O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

Ma’lumot-bibliografiya  fondi  (MBF)
Kutubxonaning MBF an’anaviy ma’lumot-bibliografiya appa-
ratining bir qismi bo‘lib, o‘zida kutubxona-bibliografik faoliyatining
hamma  jarayonlarini  olib  borish  uchun  zarur  bo‘lgan  va  turli-
tuman  axborotni  o‘zida  to‘plagan  nashrlar  va  materiallardan
iborat. MBFga kutubxona fondidan quyidagi materiallar ajratib
olinadi:
— rasmiy  va  nodavriy  nashrlar — O‘zbekiston  Respublikasi
Oliy  Majlisi  Axborotlari,  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar
Mahkamasi Axborotnomasi, O‘zbekiston Respublikasi Konstitut-
sion  Sudining  materiallari,  O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  va
o‘rta maxsus ta’lim vazirligining Axborotnomasi, kutubxonachilik
ishiga oid Davlat va hukumatimiz  qarorlari, Prezident Farmon-
lari,  buyruqlari  aks  etgan  to‘plamlar;
— kitob ichi va kitobdagi bibliografiyalarga ega bo‘lgan ayrim
ilmiy  nashrlar;
— ijtimoiy  sohaga  oid  o‘quv  dasturlari,  darsliklar,  o‘quv
qo‘llanmalari;
— biror bilim sohasiga oid yangi axborotga ega bo‘lgan ilmiy-
ommabop  nashrlar,  masala  yoki  muammoga  oid  qo‘shimcha
adabiyotlar  ro‘yxati;
— ma’lumotnoma nashrlar — qomusnomalar (ensiklopediya),
qomusiy  lug‘atlar,  ma’lumotnomalar  (spravochnik),  lug‘atlar,
yo‘l  ko‘rsatkichlar;
— hududdagi yirik axborot markazlarining axborot va biblio-
grafik nashrlari, ilmiy-yordamchi, kasbiy-ishlab chiqarishga oid,
nashriyot va kitob savdosi, o‘lkashunoslik, tavsiyaviy va ommabop
ko‘rsatkichlar;
— kutubxonachilik va bibliografik xizmat ko‘rsatishni tashkil
etish haqidagi va boshqa maxsus masalalarga oid amaliy va uslubiy
nashrlar;
— kutubxonachilik  ishi,  bibliografiya  ishi  va  kitob  ishiga,
axborot  xizmati  ko‘rsatishga  oid  gazeta  va  jurnallar  (masalan,

---

168
„Biblioteka“, „Bibliografiya“, „Ìèð áèáëèîãðàôèè“, „O‘zbe-
kiston matbuoti“, „Kitob dunyosi“, „Íàó÷íûå è òåõíè÷åñêèå
áèáëèîòåêè“, „Èíôîðìàòèêà è îáðàçîâàíèå“ va boshqalar),
ularda  axborot  bilan  birgalikda  qo‘shimcha  adabiyotlar  ro‘yxati
ham  berib  boriladi;
— bajarilgan ma’lumotlar fondi ham MBAning bir qismi va
o‘zida bir qancha mavzularga oid bajarilgan yozma bibliografik
so‘roqlarni aks ettiradi. Unda so‘ralgan murakkab mazmundagi,
alohida bibliografik qidirish va tahlilini talab qilgan savolga yoki
masalaga  oid  bajarilgan  javobning  nusxasi  saqlanadi,  bundan
tashqari,  dolzarb  hamda  muntazam  so‘ralishi  mumkin  bo‘lgan
siyosiy va ilmiy mazmundagi so‘roqlarning javobi ham to‘planadi.
Bu materiallar nafaqat shu kutubxona, balki boshqa kutubxonalar-
ning  kitobxonlari  uchun  ham  zarur  bo‘lib  qolishi  mumkin.
Bajarilgan ma’lumotlar arxivi yoki fondi xizmat xarakteriga
ega, u turli kutubxonalarda turlicha tashkil etiladi. Ba’zi kutub-
xonalar bilim sohalari yoki mavzular bo‘yicha katalog yashiklarida
saqlasa, ayrim kutubxonalar alohida hujjatlar saqlanuvchi jildlarda
(papka)  yoki  konvertlarda  saqlaydi.  Bu  fonddan  foydalanishni
osonlashtirish  uchun  kartochkalar  ko‘rinishida  alifbo-predmet
ko‘rsatkichi tuziladi, unda mavzusi, so‘roqning maqsadi, predmet
rubrikasi, so‘roqning tartib raqami, uning bajarilgan vaqti ko‘r-
satiladi.  Kitobxonning  talabiga  ko‘ra  axborotlashgan  kutubxona
kataloglarini, bibliografik qo‘llanma va ko‘rsatkichlarning elektron
shakllarini  ham  to‘plab  borish  hozirgi  kun  talabi  bo‘lib  qoldi.
MBF kutubxona fondining bir qismi bo‘lib, o‘ziga xos xususiyatga
va ahamiyatga egaligi uchun alohida bo‘lim sifatida tashkil etilgan
xonada yoki axborot bibliografiya bo‘limida joylashtiriladi.