Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

2-rasm. Nazorat jarayoni 

Nega  nazorat  qilish  bu  darajada  muhim?  Rejalashtirish,  maqsadga 

muvaffaqiyatli  erishishda  ko'maklashuvchi  tashkiliy  tuzilmani  yaratish  va  samarali 

rahbarlik  orqali  ishchilarni  ruhlantirish  maqsadida,  tashkil  qilinadi.  Lekin  barcha 

menejer va ishchilar aniq bir maqsadga erishish uchun qilgan ishlari va yetishayotgan 

natijalari  rejadagidek  ketishiga  doim  ham  kafolat  yo'q.  Nazorat  qilish  muhimdir, 

shunday ekan menejerlar uchun bu  - tashkiliy  maqsadlarga erishilayotganini nazorat 

qilishga  va  agar  erishilmasa  ularni  sabablarini  o'rganishga  yordam  beruvchi  yagona 

mehanizm  hisoblanadi.  Nazorat  funksiyasining  qiymatini  uch  muayyan  sohalarda 

ko'rish  mumkin:  reja  tuzish, xodimlar  imkoniyatlarini kengaytirish va ish  maskanini 

himoya qilish. 

 

Samarali  menejer  muntazam  ravishda  hodimlarga  berilgan  ish  meyorida 

qiliayotganiga  va  osha  faoliyat  orqali  haqiqiy  maqsadlarga  erishilayotganligiga 

ishonch komil hosil qiladi. Boshqaruv jarayonining so'nggi bosqichi sifatida, nazorat 

qilish  rejalashtirishga  muhim  rishtani  ta'minlaydi.  Agarda  rahbarlar  nazorat 

qilmaganda  edi,  maqsadlar  va  rejalarga  erishilayotgani  va  kelajakda  qanday  rejalar 

tuzish kerakligi haqida hech qandayma'lumotga ega bo'lisha olmas edi. 

Nazorat  qilishning  ikkinchi  muhim  sababi  hodim  huquq  va  imkoniyatlarini 

kengaytirish  masalasidadir.Aksariyat  menejerlar  hodimlarining  imkoniyatlarini 

yuqorilashga  xohish  bildiravermaydilar  chunki  ular  belgilangan  masuliyatni  amalga 

oshira  olmasligidan  qo'rqishadi.  Lekin  samarali  nazorat  qilish  tizimi  hodimlar 

samaradorligiga  fikr  va  mulkohazalarni  berib  boradi  va  potensial  muammolar 

ehtimolini kamaytirib boradi. 

Menejerlarning nazoratni saqlab turishlarining so'nggi sababi tashkilot va uning 

mol  mulkini  himoya  qilishdadir.  Bugungi  kunning  tabiati  o'zi  bilan  tabiiy 

falokatlardan  tahdid,  molayaviy  nizolar,  ish  joyidagi  zo'ravonliklar,  taklif  zanjirida 

buzilishlar, havfsizlik buzilishi va hattoki terroristik hujumlarni o'zi bilan olib keladi. 

Rahbarlar  ushbu  bo'lishi  mumkin  bo'lgan  tahdidlar  sharotida  tashkilot  mol  mulkini 

himoya  qilmoqliklari  shart.  Mufassal  o'ylangan  nazorat  tizimi  va  zahira  rejalari 

minimal ish faoliyatidagi buzilishlarga yorddam berishni kafolatlaydi.

11

 

 

                                                 

11

 Robbins Stephen P.Management / Stephen P. Robbins, Mary Coulter. — 11th ed. R5647 2012 . 516-518-betlar 

---

373