Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

xududiy  boshqarishning  mutanosibligini  ta’minlashdir.  ¥ar  bir  korxona  qandaydir 

bir tarmoqqa (sektorga) kiradi. Ayni vaqtda u bir tuman xududida joylashganligidan 

maxalliy  ishlab  chiqarish  -  xududiy  kompleksiga  kiradi.  Boshqarish  jarayonida  bu 

funksiya  xam  xududiy, xam  tarmoq  manfaatini  ko‘zda tutishi  lozim. Tarmoqqa doir 

bo‘lgan  boshqaruv  funksiyalari  zarur.  Busiz tarmoq  “yo‘qoladi”  ,  yagona  texnik va 

texnologiya siyosatini amalga oshirish va butun tarmoqqa taaluqli boshqa masalalarni 

xal etish qiyin bo‘ladi. 

 

Biroq,  ayni  vaqtda,  boshqarishning  xududiy  funksiyalari  xam  zarur.  Bu 

funksiya  muayyan  tuman,  viloyat  xududida  joylashgan  turli  tarmoqlar  (sektorlar)ga 

qarashli  korxonalar  faoliyatini  muvofiqlashtiradi,  ratsional  aloqalarni  o‘rnatilishini 

ta’minlaydi.  Hududiy  funksiyalar  idorachilik  g‘ovlarini    yo‘qotish,  noratsional 

tashuvlarni  kamaytirish  va  pirovardda  samaradorlik  darajasini  oshirish  imkoniyatini 

beradi. 

Qayd    qilingan  funksiyalardan  tashqari  boshqarishning  o‘ziga  xos  aniq  funksiyalari 

xam bor.  

 

Boshqarishning  o‘ziga  xos  aniq  funksiyalari  deganda  muayyan  boshqaruv 

organiga va uning boshqaruvchisiga konkret biriktirilgan ishlar, mas’uliyat, maqsad 

va unga erishish vositalari majmuasi tushuniladi. 

 

Tegishli  funksiyalarning  to‘la-to‘kis  va  sifatli  bajarilishi  uchun  ishlab 

chiqarishning muntazam yoki umumiy rahbarlari-direktor (rais), uning o‘rinbosarlari, 

bo‘g‘in  va  bo‘limlar  boshlig‘i,  brigadir,  shuningdek,  xizmat  ko‘rsatish  bo‘limlari 

rahbarlari-kadrlar  bo‘limi  boshlig‘i,  reja-iqtisod  bo‘limi  boshlig‘i  va  boshqalar 

---

370 

 

mas’uldirlar.  Quyida  korxona  (firma,  jamoa  xo‘jaligi)ni  boshqarishning  o‘ziga  xos 

aniq funksiyalari va ularning asosiy mazmunini keltiramiz)

1

.   

Siz  hozirgi  paytda  rejalashtirish  umuman  keraksiz  narsa  deb  o‘ylashingiz 

mumkin. Biroq siz keyingi yarim yillik dars jadvalini olganingizdan so‘ng yoki kurs 

ishini  vaqtida  tugatish  uchun  nimalar  qilishingiz  tog‘risida  o‘ylaganingizda, 

rejalashtirayotgan bo‘lasiz. Menejerlar nimani rejlashtirishi va qanday rejalashtirishi 

bilan bir-biridan farqlanishi mumkin, lekin ular o‘z ishlarini rejalashtirishi shart.