Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/481
Sana17.08.2021
Hajmi6,17 Mb.
#149911
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   481
Bog'liq
Menejment uzb

 

Tizimli  yondoshuv.Bu  yondoshuv  mazmuni  shundan  iborat,  diqqatingizni  faqat 

boshqaruvning alohida elementlariga qaratmay, elementlar natijasi boshqaruv samaradorligi 

bilan bog‘liq ekanini ko‘rib chiqish taqozo etiladi.  



289 

 

Boshqaruvda  tizimli  yondashuv  avvalo  boshqaruv  ob’ekti  murakkab  ijtimoiy-



iqtisodiy,  uzgaruvchan  tizim,  ichki  tartib  va  o’zaro  aloqaga  bir  butun  yaxlitlikni  tashkil 

etuvchi  unsurlar  yigindisi  sifatida  urganilishini  ifodalaydi.  Tizim  yondashuvi 

boshqariladigan  ob’ektning  barcha  tarkibiy  kismlari  uzviy  amal  qilishini  ta’minlaydi,  bir 

tomonlama yondashuvni inkor etadi, tizimning turli unsurlari  o’rtasida nomutanosiblik va 

karama  -  karshiliklarni  bartaraf  etishga  yordam  beradi  va  shu  sababli  fakat  boshqaruv 

ob’ektiga nisbatan emas, balki boshqaruvning uziga nisbatan xam amalga oshirilishi kerak. 

Murakkab  ijtimoiy-iqtisodiy  tizimni  o’rganish  jarayonida  boshqaruvda  tizimli 

yondashuv mohiyati asosan quyidagilardan iborat: 

- boshqaruv maqsadlarini yaratish; 

- quyilgan maqsadlarni amalga oshirishdan eng kam xarajat kilib, eng katta samaraga 

ega bulish; 

- maqsad, usul va va ularga erishish vositalariga mikdoran baho berish va faoliyatning 

rejalashtirilgan  natijalariga  ega  bulishning  barcha  imkoniyatlarini  baholash.  Har  bir 

murakkab  tizim  yirik  tizim  unsuri  sifatida  urganiladi,  uning  bu  yirik  tizim  boshqa 

unsurlari  bilan  o’zaro  ta’siri  va  aloqasi  tahlil  etiladi.  Nisbatan  mustakil  (aloxida) 

tizim  urganilganda  uni  unsurlar  kuyi  tartibdagi  kichik  tizimga  ajratiladi  xamda  bu 

unsurlarning  o’zaro  aloqa  va  ta’siri  ta’kik  kilinadi.  Masalan,  agar  milliy  xo’jalikni 

urganiladigan  bulsa,  u  bir  tomondan  yirik  tizim  sifatida,  boshqa  tomondan  milliy 

xo’jalik  tarmoklari  unsurlari  (sanoat,  qishloq  xo’jaligi,  transport,  kurilish  va  x.k.) 

yigindisi  sifatida  tahlil  kilinishi  mumkin.  Sanoat  milliy  xo’jalik  tizimining  unsuri 

sifatida  xdmda  kichik  tarmoklar,  soxalar,  ishlab  chiqarish  birlashmalari,  korxonalar 

birikmasi  sifatida,  korxona  esa  xam  assosaqiya,  akqiyadorlik  jamiyatlari,  firma, 

birlashmalar unsuri sifatida, xam qex, bulinma, brigadalar majmui sifatida  o’rganish 

mumkin. 


 

 

Boshqaruvda  tizimli  yondashuv ko’plab  muammolarni samarali  xal etish uchun  asos 



bulib  xizmat  qiladi.  Uni  qo’llash  maqsadlarni  anik  bayon  qilish,  vazifalar  kulami  va 

bajarilishi  lozim  bo’lgan  ish  xususiyatlari  haqida  tasavvurga  ega  bulish,  tizim  doirasida 

buysunush  tartibini  urnatish,  qaror  qabul  qilish  va  uni  bajarish  borasida  majburiyat  va 

javobgarlikni taqsimlash imkonini beradi. 




290 

 

Tizimli  yondashuvning  asosiy  vazifasi  butun  tizim  amal  qilish  samaradorligini 



oshirishdan iboratdir. 

Tizimli  yondashuvni  qo’llash  umuman  vaziyatga  bauo  berish  barcha  uolat  va 

okibatlarni  uisobga  olgan  uolda  boshqaruv  qarorlari  qabul  kiluvchi  uar  bir  raubar  uchun 

zarurdir. Boshqaruvda tizimli yondashuvni qo’llash raubardan mantikiy fikr yuritishni ya’ni, 

uar  bir  qarorga  kelish  va  asoslash  jarayonida  tizimning  umumiy  maqsadini  aniklash  va 

barcha  kichik  tizimlar  faoliyatini  bu  maqsadga  erishishga  yunaltirishni  talab  etadi.  Bunda 

uar  bir  tizim  undan  yirikrok  tizimning  tarkibiy  kismi  sifatida  urganiladi,  uni 

rivojlantirishning  umumiy  maqsadi  ushbu  yirik  tizim  rivojlanishi  maqsadi  bilan 

muvofiklashtiriladi. 

Tizimli  yondashuvda  vazifalar  tashkilotga  moslashtirilmaydi,  aksincha  tashkilot 

quyilgan  maqsadlar  va  ularni  ual  etish  usullariga  muvofik  holda  tashkil  etiladi  yoki  qayta 

tuziladi. 

Kibernetika va unga bog’liq ravishda maqsadlarni va boshqaruv qarorlarini aniklash, 

ishlab  chiqarish,  tekshirish,  tadbik  etish,  matematik  usul  va  kompyuterni  qo’llash  tizimli 

yondashuvning  muuim  unsurlaridan  biriga  aylanib  koldi.  Model  suzlar  vositasida, 

formulalar  yordamida  bayon  kilinishi,  chizma  bilan  ifodalanishi,  kompyuter  yordamida 

tizimni amalda tushunish, yangi, ilgari noma’lum bo’lgan uakikatni topishga yunaltiriladi. 

Bilimlarning  hozirgi  darajasi  murakkab  tizim  bo’lgan  iqtisodiyotni  boshqarishda 

chizikli  va  dinamik  dasturlash,  yoppasiga  xizmat  ko’rsatish,  uyinlar  nazariyasini  qo’llash, 

statistik  ma’lumotlarni  o’rganish  jarayonida  uar  tomonlama  korrelyaqiya  usulidan 

foydalanish imkonini beradi. 

Tizimli 


yondashuvning 

kompyuterlarni 

qo’llash 

natijasida 

rivojlanishi 

ma’lumotlarning  aniklashtirilgan,  kengaygan  bazasidan  samarali  foydalanish  imkonini 

beradi va uz navbatida axborot  yigish va uni  qayta ishlashni talab etadi. Iqtisodiyot tarkibi 

o’zgarishi haqida ilmiy asoslangan, anik axborotga ega bulmay turib, uning samaradorligini 

oshirish yullarini aniklab bulmaydi. 

Shunday  qilib,  respublika  iqtisodiyotiga  o’zaro  bog’liq  jarayonlar  tizimi  sifatida 

qarash mumkin. qandaydir bir jarayon. Kompleksli yondoshish tahlil qilishda tashkilotning 

ham ichki ham tashqi muhit hisobga olishni ko’zda tutadi. Bu bildiradiki,kompleks tahlilda 

faqat  ichki  omillaringina  emas,  shu  bilan  tashqi  omillarni  ham  hisobga  olish  kerakligini 

bildiradi;  iqtisodiy,  geosiyosat,  ijtimoiy,  demografik,  ekologik  va  boshqalar.  Boshqarish 

tizimining  axborot  ta’minotining  funkqional  aloqalarini  o’rganish  uchun  integraqiyalash 

yondoshishidan  foydalaniladi,  uning  mohiyati  shundaki,  izlanish  ham  vertikal 

bo’yicha(boshqarish  tizimining  alohida  elementlari  o’rtasida)ham  gorizontal  bo’yicha 

(mahsulotning hayotiyliklining barcha stadiyalarida) amalga oshiriladi.  




Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   481




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish