Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Наманган муҳандислик-технология

2-шакл 

---

8 
 
 
ПИРАМИДА СИРТИНИНГ
ТЕКИСЛИК БИЛАН КЕСИШИШИ 
 
 
1. Вариантда берилган тегишли қийматларни қўйиб, пирамида шаклини чизамиз. 
2. Фронтал текислик V да пирамидани кесиб ўтган P
V
текислик билан ўзаро кесишган 
нуқталарни топамиз ва 1", 2", 3" деб белгилаймиз. 
3. Горизонтал текислик H даги пирамидани P
Н
текислик кесиб ўтган жойдаги тегишли
нуқталарни ҳам аниқлаб, уларни 1', 2', 3' деб белгилаймиз. 
4. Топилган 1', 2', 3' нуқталарни туташтирсак, учбурчак кўринишидаги биринчи шакл 
пайдо бўлади.
5. Фронтал текислик V да топилган 1", 2", 3" нуқталардан перпендикуляр чизиқлар 
ўтказамиз. P
V
текисликдан ихтиёрий масофада P
V
текисликка параллел чизиқ 
ўтказамиз. 
6. Горизонтал текислик H да топилган учбурчак марказидан 1', 2', 3' нуқталаргача 
бўлган масофаларни ўлчаб, параллел чизиқнинг чап ва ўнг томонларига ўлчаб қўямиз 
ва яна тегишли 1, 2, 3 нуқталарни белгилаймиз ва уларни чизғич ёрдамида 
туташтирамиз ва иккинчи учбурчак ҳосил бўлади. 
7. OX ўқидаги P
V
ва
P
Н
текисликнинг кесишган жойини марказ қилиб олиб, 1", 2", 3" 
нуқталардан OX ўқигача циркуль ёрдамида ёйлар чизамиз. OX ўқидаги кесишган 
жойлардан паст томонга перпендикуляр чизиқлар ўтказамиз. 
8. Горизонтал текислик H да топилган учбурчакдаги 1', 2', 3' нуқталардан чап томонга 
OX ўқига параллел чизиқлар ўтказиб, параллел ва перпендикуляр чизиқларни 
кесиштириб, тегишли нуқталарни топамиз, уларни тегишли равишда 1, 2, 3 нуқталар 
билан белгилаймиз. Мазкур нуқталарни чизғич ёрдамида туташтирамиз ва учинчи 
учбурчак ҳосил бўлади. 
9. Горизонтал текислик H да топилган учбурчакдаги 1', 2', 3'  нуқталардан ўнг томонга 
OX ўқига параллел чизиқлар ўтказиб, OY ўқигача давом эттирамиз. Циркулни О  
нуқтага қўйиб, OY ўқигача давом этадиган ёйлар чизамиз. OY ўқдаги кесишган 
нуқталардан юқори томонга перпендикуляр чизиқлар чизамиз. 
10. Фронтал текислик V да топилган 1", 2", 3" нуқталардан ОX ва OY ўқи бўйлаб 
параллел чизиқлар чизамиз ва бу чизиқларни профиль текислик W да давом эттириб, 
перпендикуляр чизиқлар билан кесиштирамиз. 
11. Перпендикуляр ва параллел чизиқларнинг кесишган жойидаги тегишли 1, 2, 3
нуқталарни топиб, уларни чизғич билан туташтирамиз ва профиль текислик W даги 
тўртинчи учбурчак ҳосил бўлади. 
12. Топилган учбурчаклар аниқланиши лозим бўлган, пирамиданинг текислик билан 
кесишиш жойидаги шаклларидир. 
13. Топилган учбурчакларни штрихлаб қўямиз. 

---

9