Феноменал хотира: хотирани мустаҳкамлашнинг 70 усули / тузувчи ва нашрга тайёрловчи Суннат

«Исмингизни айтолмайсизми?..»
Сизда танишларингиз исмини унутиб қў-
йиш ҳоллари тез-тез учраб турадими? Қуйи-
даги ҳолатлар балки сизга жуда танишдир: 
нима ҳақдадир гапирмоқчи бўласиз, лекин у 
кутилмаганда эсингиздан чиқиб кетади; фик-
рингизнинг ўртасида аслида ўзи нима ҳақда 
ўйлаётганингизни ҳеч эслай олмайсиз. У ҳол-
да китобни ўқишда давом этаверинг. Биз-
нинг хотирамиз чекланмаган ҳажмдаги маъ-
лумотларни сақлаб қолиш имкониятига эга. 
Агар биз шу имкониятларни кенгайтирувчи 
усулларни қанчалик кўп машқ қилсак, ке-
ракли маълумотларни эслаб қолишимиз шун-
чалик осонлашади. Хотиранинг пасайиши 
нимадан келиб чиқади? Бунинг бош сабаби 
атрофимизда ҳар куни рўй берадиган чалғи-
тувчи воқеа-ҳодисалардир. тадқиқотчилар-
нинг сўзларига кўра, бир кунда ҳеч бўлмаган-
да мингта реклама намойиш қилинади ва бу 
чалғитиш учун етарли бўлади. Қуйидагиларни 
ҳам сабаб сифатида кўрсатиш мумкин:
Гипертония – агар қон босимингиз 
юқори бўлса, сизда хотирангиз пасайиши 
ва руҳан оғирлашиш эҳтимоли кўпроқ 
бўлади.

---

74
Диабет – гипертония каби миямизнинг 
англаш, тушуниш, ўрганиш функцияси-
ни пасайтиришда катта роль ўйнайди, бу 
ҳолат асосан ёши катта аёллар орасида 
кўпроқ учрайди.
В
12
витамини етишмаслиги – агар сиз-
нинг кунлик овқатингизда етарлича В
12
 ви-
тамини бўлмаса, хотирангиз зўриқишларни 
осонгина қабул қилади.
Бошқа озиқ бўладиган моддалар етиш-
маслиги эса мия қўшимча функциясининг 
сусайишига олиб келиши мумкин.
Заҳарланиш – шунақанги заҳарловчи 
моддалар борки, инсоннинг мия функцияси-
ни сусайтириш билан бирга, наркотикага 
йўлиқтиради.
Хотира маълумотни кўриш, ҳидлаш, пай-
паслаш, эшитиш орқали сақлаб қолади. 
Маълумотни узоқ муддатли хотирага сақлаб 
қўйишдан олдин қисқа муддатли хотира-
да вақтинчалик маълумотлар алмашинила-
ди. Миянинг маълумотларни автоматик ра-
вишда рўйхатга олиш тизими йўқ. Эслаб қо-
лиш қобилия ти яхши бўлиши учун маълумот 
хотирада кодлаштирилган бўлиши керак. 
Маълумотни қандай кодлаштиришимиз мум-
кин? Бу услубни сиз мактаб давридан бил-
сангиз керак: эсда сақлаб қолишни хоҳлаган 
нарсани ифодали ўқиш ва уни ҳеч бўлмаган-
да бир марта қайтариш. Бу тез-тез учрайди-
ган ҳолат. Масалан, биз телефон рақамини, 

---

75
эълон ёки янгиликларни овоз чиқариб, баланд-
роқ ўқисак, уларни эслаб қолишимиз осон 
бўлади. Мураккаброқ маълумотлар учун айнан 
шу услубдан фойдалансак қанчалик самарали 
натижа бериши мумкин? Дейлик, нутқни ёд 
олиш ҳақида нима дейсиз? Уни такрорлайве-
риш шак-шубҳасиз фойдали бўлиб чиқади – 
нутқингиз устида қанчалик кўп ишласангиз, 
ҳар бир қаторни эслаб қола оласиз.