“тиббий биология” модули бўйичаўҚУВ–услубий мажмуа

Ақлий ҳужум  
Ақлий ҳужум – педагог қўйган савол ѐки муаммо юзасидан ҳар бир 
тингловчи ўз фикрини баѐн этишга имкон берувчи ўқув услубидир. Услуб 
моҳияти: «Бир калла яхши, иккита калла ундан яхши» принципи бўйича 
педагог томонидан белгиланган вазифа ва саволлар юзасидан эҳтимол 
тутиладиган ҳамма фикрлар вариантларини бир ерга жамлай олишда, 
истисно тариқасида таълим олувчининг барча фикрлари, жумладан 
айтарли тўғри бўлмаганликлари ҳам инобатга олинади». Баѐн этилган 
фикрлар кейинги таҳлилда тингловчиларнинг қўйилган савол ѐки 
муаммони тўғри тушунишларига имкон беради (тингловчиларга савол 
берилади, барча ғоя ва таклифлар ѐзиб борилади. ).
Кичик гуруҳларда ишлаш–тингловчиларнинг ўзаро мулоқот ва фикр 
алмашинувига асосланган. Бунда гуруҳда таҳлил қилиш, баҳолаш, 
текшириш асосида муайян мавзу ѐки саволлар ишлаб чиқилади. Кичик 
гуруҳларда ишлаш учун 5-7 қатнашчидан иборат гуруҳ тузилади.
Суҳбат методи – кўп қўлланиладиган ва самарали методлардан 
биридир. Бу кўпинча савол-жавоб методи деб ҳам юритилади. Чунки 
мазкур метод дарс жараѐнида савол-жавоб воситаси асосида олиб 
борилади. Педагог тингловчиларга савол бериб ѐки илгари ўзлаштирган 
билимларини эсларига тушириш ѐҳуд мавжуд буюмлар асосида янги 
мавзулардан тегишли хулоса ва натижалар чиқариш, умумлаштириш, 
шунингдек, тингловчиларнинг ўзлаштирган билимларига таяниб янги 
хулосалар чиқаришни таклиф этиш йўли билан билим, кўникма ва 
малакаларни бериши назарда тутилади. Суҳбат методи тингловчи 
фаолиятининг янги-янги қирраларини очиб беради ва бир мақсадга 
қаратилган мустаҳкам ҳолат бирлигини туғдиради.
Кичик маъруза – ўтиладиган мавзунинг ҳақида кичик маълумот 
берилади. Сўнг мавзу бўйича гуруҳларда ишланади.
Ролли ўйинлар – тингловчиларга бирор муаммоли вазият берилади. 
Тингловчилар бу вазифани ечимини роллар орқали ифодалаб беришади. 
Педагоглар бу метод ѐрдамида «реал ҳаѐт» ҳолатларини қайта 
жонлантирадилар. Уларга амалий иш фаолиятида қўллаш мумкин бўлган 
янги турдаги фаолиятларини синаб кўриш ва текшириш имкониятларини 
беради. 
Баҳс-мунозара методида иштирокчиларга бир кун олдин мавзу 
берилади. Иштирокчилар мавзуни ўқиб, саволларга жавоб топиб 
гуруҳларда ўша гуруҳларда ўша саволларга жавоблар баҳс мунозара 
асосида олиб борилади.
Жуфтликда ишлаш – бу устиворликка эга методлардан биридир. 
Қатнашувчиларга савол берилади. Бериладиган муаммони чиқарадиган 
бўлиб, қатнашувчилар орасида вазифаларни бартараф этиш тўғрисида 
мулоқот уюштирилишига чорлайди. Агар қатнашчи жуфтлиги жавоб 
юзасидан кўргазмали материал, жадвал ѐки диаграммалар тайѐрлаганда 

---

25 
ўша жуфтликнинг ҳар бир аъзоси ўз фикрининг маҳсули билан ғурурлана 
олишлари мумкин.