Ызбекистон Республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

V
m
=8, 03 + 0, 143 t
T
 + 0, 03 (h-2) 
Bu  formulaning  fizik  ma`nosi  shundan  iboratki,  ulchash  natijasi  bo`yicha  yer 
sathidan  2  metr  balandlikda  shamol  tezligi  tug`ri  chiziq  qonuniyati  bo`yicha  oshib 
boradi. Shamol tezligi har bir metr balandlikda  o`rtacha 0,03 mG’s ga  oshib boradi. 
Ammo  bu  ko`rsatgich  har  bir  joyning  jug`rofiy  urniga,  rel  yefiga,  dengiz  sathidan 
balandligiga  va  nihoyat  iqlim  ko`rsatgichlariga  bog`liq.  Hisoblar  uchun  shamol 
tezligi QMQ 2.01.04-94 ga asosan rumblar bo`yicha qaytarilishi 16% va undan ortiq 
bo`lgan    shamol  o`rtacha  tezligining  yanvar    oyi  uchun  maksimal  qiymat  bino 
balandligiga bog`liq holda qabul qilinadi. 
Isitish  tizimi  qish  faslining  hamma  sovuq  davri  davomida  xonadagi  ichki  muhit 
iqlimini  talab  qilingan  darajada  ta`minlay  olishi  lozim.  Qish  faslida  sovuq  davrning 
davomiyligi binoni jug`rofiy kenglikda joylashganligiga ya`ni, tabiiy iqlim sharoitiga 
bog`liqdir. Bu davrning davomiyligi isitish qurilmalarining ishlash davri yoki isitish 
tizimlarining  ishlash  me`zoni  deb  ataladi.  Isitish  davrining  boshlanishi  binoda 
issiqlikning yetishmay qolgan davridan boshlanadi, tuxtashi esa binodagi issiqlikning 
ortishi bilan tuxtatiladi. 
Issiqlik  qurilmalariga  sarf  bo`lgan    issiqlik,  isitiladigan  kunlar  soni  -  issiqlik 
me`zonning  o`rtacha  harorati  (t
i.q.m
.)  ga  bog`liq  bulib,  bunda  issiqlik  me`zonining 
issiqlik shartining ta`minlanishi quyosh nurining ta`siriga bog`liqdir. 
Issiqlik tizimlarining  issiqlik berish  mezonining  boshlanishi barcha binolar  uchun 
bir  xil  bulib,  t
t.i.t
  =  +8
0
S  -  deb  qabul  qilingan.  Uzbekistonda  binolarning  isitish 
mezonining boshlanishi taxminan bir vaqtda boshlanadi va uning davomiyligi hamda 
boshqa ko`rsatgichlari QMQ 2.04 05-97 va  QMQ 2.01.01.04-94 larda keltirilgan. 
QMQ  2.01.01.04-94  da  issiqlik  himoyasining  darajasi  keltirilmagan  bino  va 
inshootlarni loyihalashda ularning tashqi to`siq  konstruktsiyalari issiqlik inertsiyasini 
hisoblash  muhim  ahamiyatga  ega,  chunki  ularning  optimal  qalinligini  tanlashda 
issiqlik  inertsiyasi  qullaniladi.  Bundan  tashqari  bu  turdagi  bino  va  ularning  tashqi 
to`siq    konstruktsiyalarining  issiqlik  -  fizik  hisobini  bajarishda,  tashqi  havoning 
harorati issiqlik inertsiyasiga asosan qabul qilinadi. 
Issiqlik inertsiyasi quyidagi formula orqali aniqlanadi: