Namangan muhandislik-pedagogika instituti



Download 1,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/89
Sana05.08.2021
Hajmi1,09 Mb.
#138832
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   89
Bog'liq
umumiy va noorganik kimyo (1)

lan ifodalanadi. 

 

  

Karrali nisbatlar qonuni. Karrali nisbatlar qonuni 1808 yilda Dalton tomonidan yaratilgan. 




«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   10    



Agar ikki element o’zaro ta’sirlashib bir necha birikmalar hosil qilsa, elementlardan birining shu birikma-

lardagi ikkinchi elementning bir xil massa miqdoriga to’g’ri keladigan massa miqdorlari o’zaro kichik butun sonlar 

nisbati kabi nisbatda bo’ladi.  

 

Bu xulosa tez orada eksperiment yo’li bilan isbotlandi. Dalton o’sha zamonda ma’lum bo’lgan ikkita uglevo-



dorod metan bilan etilen tarkibini tekshirib (1-jadval) uglerodning bu birikmalarida bir og’irlik qism vodorodga to’g’ri 

keladigan og’irlik miqdorlari o’zaro 3:6 yoki 1:2 nisbatda bo’lishini topdi. 



1-jadval 

Birikma nomi 

Tarkibi, % hisobida 

Tarkibi, og’irlik qism hisobida 

 

uglerod 


vodorod 

uglerod 


vodorod 

  Metan CH

4

 

75 



25 



  Etilen C

2

H



4

 

85,71 



14,29 



 

Karrali nisbatlar qonunidan ikkita muhim xulosa kelib chiqadi: 

1)  Bir xil elementlardan hosil bo’lgan birikmalar o’z og’irlik tarkiblari jihatidan odatda, bir-biridan katta farq qi-

ladi. Masalan, azot oksidlarida bir og’irlik qism azotga 0,57 og’irlik qism kislorod, yoki bundan 2-5 barobar or-

tiq kislorod to’g’ri keladi. Demak, ma’lum elementlardan hosil bo’lgan birikma xuddu shu elementlardan tuzil-

gan boshqa birikmaga aylantirilganda, tarkib to’satdan (sakrash bilan) o’zgaradi. 

2)  Birikadigan  elementlar  orasidagi  miqdoriy  nisbatlarning  o’zgarishi  hamma  vaqt  yangi  sifat  paydo  bo’lishiga 

olib boradi. Masalan, azot oksidlari (N

2

O, NO


2

, N


2

O

5



 va b.) garchi bir xil elementlardan tuzilgan bo’lsa ham si-

fat  jihatdan  bir-biridan  farq  qiladi.  Bunday  farq  tabiatning  umumiy  qonuniga  —  miqdorning  sifatga  o’tish 

qonuniga yaqqol misoldir. 


Download 1,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish