R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

Bank faoliyatini avtomatlashtirish xususiyatlari. BAAT ni texnik ta’minlash 
jarayonida  bank  texnologiyalari  apparat  vositalari  arxitekturasi  zamonaviy  talablar 
asosida  qurilish  kerak.  Ularga:  aloqaning  turli-tuman  telekommunikatsion  vositalari, 
ko’p  mashinali  majmualar,  «mijoz-server»ning  arxitekturasidan  foydalanish, 
mahalliy, mintaqaviy va global tezkor tarmoqlarni qo’llash kiradi.  
«Mijoz-server» 
arxitekturasi 
banklarning 
axborot 
texnologiyalarini 
qurilishdagi texnik echimlarga zamonaviy yondoshishning asosi bo’ladi.  
Bu  texnik  ta’minlanishni  tashkil  qilish  va  axborotlarni  ishlab  chiqishni  mijoz 
(ishchi  stantsiya)  va  server  deb  nomlangan  ikkita  tarkibiy  qism  o’rtasida 
taqsimlanishini  ko’zda  tutadi.  Ikkala  qism  birlashtirilgan  kompyuterlarda  bajariladi. 
Bunda  mijoz-serverga  so’rovlar  yuboriladi,  server  esa  ularga  xizmat  ko’rsatadi. 
Bunday  texnologiya  tarkiblashtirilgan  so’rovlarning  maxsus  tiliga  ega  kasbiy 
MBBTda amalga oshiriladi. 
«Mijoz-server»  texnologiyasining  amalga  oshirishini  variantlaridan  biri  uning 
uch  bosqichi  arxitekturasidir.  Tarmoqda  kamida  uchta  kompyuter:  mijoz  qismi 
(ishchi  stantsiya),  qo’llanishlar  serveri  va  ma’lumotlar  bazasining  serveri  mavjud 
bo’lishi  kerak.  Mijoz  qismida  foydalanuvchi  bilan  o’zaro  hamkorlik  (foydalanish 
interfeys) tashkil qilinadi. Qo’llanishlar serveri mijoz qismi uchun biznes tadbirlarini 

---

 
192 
amalga  oshiradi.  Ma’lumotlar  bazasining  serveri  mijoz  rolini  bajaruvchi  biznes 
tadbirlarga  xizmat  ko’rsatadi.  Bunday  arxitekturaning  egiluvchanligi  mustaqil  va 
dasturiy resurslarni almashishidadir.