R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

14.3  Bank faoliyatida avtomatlashtirilgan axborot tizimlari va texnologiyalari 
Milliy    iqtisodiyotning  yanada  rivojlanishi  banklarning  va  bank  tizimining 
rolini  kuchaytirishni  taqazo  etmoqda.  Bank  -  bu  mamlakatdagi  pul  mablag’larini 
boshqarish uchun yaratilgan moliya institutidir [14,18]. 
O’zbekiston Respublikasi bank tizimining bosh maqsadi jahon talabiga mos 
keluvchi, rivojlangan milliy kredit tizimiga ega bo’lish, xo’jaliklar va aholining bo’sh 
turgan mablag’larini jalb qilish, uni samarali taqsimlash asosida aholining talablarini 
qondirish uchun zamin yaratish va yashash sharoitini yaxshilashga erishishdan iborat. 
Bu  maqsadga erishishni ta’minlash  uchun davlatimiz tomonidan  mamlakatimiz bank 
sektorining  rivojlanishini  ta’minlovchi  zaruriy  makroiqtisodiy  sharoitlarni  hamda 
bank  tizimi  barqarorligini  ta’minlash,  shuningdek,  bank  nazorati  tizimini  va  banklar 
faoliyatini  boshqarish  usullarini  takomillashtirish,  banklarning  depozit,  kredit  va 
investitsiya faoliyatining yanada rivojlantirishga erishish va banklar o’rtasida raqobat 
bo’lishini ta’minlashga asos yaratishdan, nobank tashkilotlar faoliyatini rivojlantirish, 
moliya-kredit  sektorining  huquqiy  bazasini  yaxshilash,  ularning  moddiy-texnik 
jihatdan samarali  ta’minlanganligiga erishish kabi choralarni amalga oshirish ko’zda 
tutadi. 
Mujassamlashgan  bank  avtomalashtirilgan  axborot  tizimlari  (BAAT)  mablag’ 
kiritish  va  kredit  berishning  berilgan  shartlari  bo’yicha  nazorat  qilinadigan 
mablag’larni  o’zlashtirish,  qaytarilishi  va  muvafiqlashtirilishini  jadallashtirish 
vositasi  bo’lgan  yagona  dasturiy  texnologik  majmuadan  iborat  bo’ladi. 

---

 
190 
Mujassamlashgan  BAAT  bank  vazifalari  aloqalarining  butun  murakkabligini  o’zida 
aks  ettirilgan  holda  majmuaviy  qamrab  oladi.  Bu  mukammal  avtomatlashtirilgan 
vazifalar  majmuasi  emas,  balki  murakkab  tizimning  xususiyalari:  ierarxik 
tuzilishining murakkabligi, emerjmentlik, vazifaviy maqsadlarning ko’pligi; stoxastik 
(ehtimollik)  harakteriga  ega  jarayonlarni  boshqarishni  ta’minlashda  ishning 
o’zgaruvchanligi  va  ko’p  vazifalikka  xos  bo’lgan  dasturlar  majmuasidir.  SHuning 
uchun  ham  mujassamlashgan  BAAT  ni  ishlab  chiqishda  uning  tarkibiy  tuzilishi  va 
mazmuniga ta’sir qiluvchi ko’p sonli omillar:  
-  bankning  umumiy  ta’riflari,  hozirgi  va  kelgusidagi  maqsadlari  va  uni 
rivojlanishining strategik yo’nalishlarini, boshqaruvning vujudga kelgan tuzilishining 
xususiyatlari;  
-  tizimning  arxitekturasi  va  avtomatlashtirish  kerak  bo’lgan  vazifalarining 
tarkibi;  
- kiruvchi va chiquvchi hujjatlarning miqdori;  
- axborot xavfsizligiga talablarni tahlil qilish talab qilinadi. 
Bunday tahlil asosida bo’lg’usi tizimning asosiy tamoyillari ishlab chiqiladi.