Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva


О ‘zbekiston  tashqi  iqtisodiy  faoliyatining  yangi  jihatlari



Download 6,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet91/114
Sana03.08.2021
Hajmi6,69 Mb.
#137685
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   114
Bog'liq
Iqtisodiy geografiya

О ‘zbekiston  tashqi  iqtisodiy  faoliyatining  yangi  jihatlari. 
0 ‘zbekistonning  mustaqiUikka  erishuvi  turli  davlatlar  bilan 
integratsiyalashuviga  ja h o n   ham jam iyatiga  tanilishiga  sabab 
b o ‘ldi.  H ozirda  0 ‘zbekiston  120  ga  y aqin  davlat  bilan  d ip - 
lom atik  m unosabatlarga  ega,  bir  q ato r  xalqaro  va  m intaqaviy 
tashkilotlar  bilan  faol  ish  olib  boradi.  4000  ga  yaqin  xorijiy 
investitsiyalar  ishtirokidagi  korxonalar  respublikam iz  hu du dida 
faoliyat  yuritm oqda.  R espublikaning  xalqaro  m e h n at  taqsi- 
m otid a  ishtiroki,  a w a lo ,  uning  tabiiy  geografik  xususiyatlari, 
m adaniy,  tarixiy  shart-sharoiti,  q ato r  im koniyat  va  salohiyati 
bilan 
cham barchas  bog‘langan. 
Bugungi 
k u n d a  xalqaro 
m e h n at  taq sim otida  tashqi  aloqalarni  kengaytirish  u ch u n  
m am lakatim izda  b arch a  im koniyat  va  sharo itlar  m avjud.  Shu 
boisdan,  0 ‘zbekiston  yaqin  va  u zoq  xorij  m am lakatlari  bilan 
ham korlik  qilm oqda.  R espublikada  yaratilayotgan  tu rli-tu m an  
m ahsulotlar  ja h o n   bozoriga  chiqarilyapti. 
Im p o rt  hajm i 
eksport  hajm id an  kam   b o ‘lm oqda,  tashqi  savdo  aylanm asi 
ijobiy  foyda  bilan  y akunlanm oqda.  Ju m ladan,  1990-yilda 
respublika  tashqi  savdo  aylanm asi  805,6  m ln  dollam i,  shu nd an 
eksport  442,7  m ln  dollar,  im po rt  esa  362,9  m ln  dollarga  teng, 
tashqi  savdodan  qolgan  qoldiq  ijobiy  80  m ln  d ollar  b o ‘lgan 
b o ‘lsa,  2010-yilda  yoki  o ‘tgan  20  yil  davom ida  tashqi  savdo 
aylanm asida  27,1  m artaga,  sh u n d an   eksport  hajm i  29,5; 
im port  esa  24,2  barobarga  o ‘sish  kuzatildi.  2010-yilga  kelib 
tashqi  savdo  aylanm asining  hajm i  21842,2  m ln  A Q SH  
dollarini  tashkil  etdi.  H ozirgi  m urakkab  sharoitda,  dunyo 
davlatlari  bilan  ja h o n   bozorida  aloqalar  o ‘m atish ,  eksport 
hajm ini  oshirish,  tashqi  iqtisodiy  faoliyatni  isloh  qilish  eng
168


m u him   vazifalardandir.  Tashqi  iqtisodiy  faoliyatni  kengaytirish 
respublika  iqtisodiyot i ning  barcha  tarm o q   va  sohalarini  yanada 
rivojlantirish,  aholi  turm u sh  farovonligini  o ‘stirish  kafolat- 
laridan  biridir.  Shu  boisdan,  bugungi  kunda  0 ‘zbekiston  65 
d an   ortiq  yirik  xalqaro  tashkilotlar,  Birlashgan  m illatlar 
tashkiloti  (B M T ),  X alqaro  valuta  fondi  (X V F),  Jah o n   banki, 
Osiyo  taraqqiyot  banki  (O T B ),  Y evropa  taraqqiyot  va  tiklanish 
bank  ( E l   l B)  lari  bilan  aloqa  o ‘rnatgan.  Tashqi  savdoda 
ham korlik  olib  borayotgan  davlatlar  ro ‘yxati  yildan-yilga 
kengayib  boryapti.  U lar  orasida  A Q S H ,  K oreya  Respublikasi, 
Buyuk  B ritaniya,  Y aponiya,  H in disto n.  X itoy,  Belgiya,  Italiya, 
T ailand, 
Fransiya, 
G erm aniya, 
Rossiya  kabi  dunyoning 
rivojlangan  davlatlari  m unosib  o ‘rin  olgan.
2 0 1 0
 yil
1-rasm.
  0 ‘zbekiston  Respublikasi  tashqi  savdo  aylanm asi
Tashqi  savdo  aylanm asining  56,9  foizi  U zoq  Sharq 
davlatlariga,  43,1  foizi  (2010  y)  M D H   davlatlariga  to ‘g ‘ri 
keladi.  B ulardan,  xususan,  24,3  foizi  Rossiyaga,  10,4  foizi 
Q ozog‘istonga,  8,7  foizi  Xitoyga,  4,8  foizi  Turkiyaga,  2,5  foizi 
U krainaga, 
2,3 
foizi 
G erm aniyaga  va 
qolgani 
boshqa 
davlatlarga  tegishlidir.  Oxirgi  yillarda  M D H   davlatlaridan 
O zarbayjon  va  T u rkm aniston  bilan  b o ‘ladigan  savdo  aloqalari 
kuchaydi. 
Y evropa 
m am lakatlaridan 
Fransiya, 
Italiya 
davlatlari  bilan  b o ‘lgan  savdo  aloqasida  o ‘sish  kuzatildi. 
U m u m a n   olganda,  respublika  tashqi  savdosining  59,6  foizi
169


yevropaga,  37,3  foizi  Osiyoga,  atiga,  3,1  foizi  A m erika,  Afrika, 
Avstraliya  va  O keaniya  davlatlariga  m ansub.
Tashqi  savdo  aylanm asida  eksport  va  im port  tarkibi  o ‘z- 
gardi,  ya’n i  ilgarilari  tashqariga  k o ‘p ro q   xom ashyo  olib 
chiqilgan  va  tayyor  buyum lar,  xususan  iste ’m ol  m ahsulotlari 
oUb  keltirilgan  b o ‘lsa,  hozirda  tayyor  b uyum lar  eksport 
qiluvchi  davlatga  aylandi.  D unyodagi  m ashh ur  va  nufuzli 
kom paniyalar,  Osiyo  taraqqiyot  banki,  J a h o n   banki,  Islom   ta ­
raqqiyot  banklari  singari  m oliya  institutlari, 
q ato r  arab 
davlatlarining  investitsiya  fondlari  va  boshqa  xorijiy  tashkilot­
lar  yuqori  q o ‘shim cha  qiym atga  ega  b o ‘lgan,  yuksak  te x n o lo ­
giyalarga  asoslangan  m ah su lo tlar  ishlab  chiqarish  b o 'y ich a 
investitsiya  loyihalarini  am alga  oshirishda  0 ‘zbekistorm ing 
yirik  ham korlariga  aylandi.
1-jadval

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish