O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Uchinchidan,  ushbu  hududga  G’arbiy  Yevropa  kapitalining  kirib  kelishi  rag’batlantirildi  va 
Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlarida  investitsiyalarning  jamg’armalardan  sezilarli 
darajada ortib  borish  jarayoni  yuz  berdi. 
To’rtinchidan,  rivojlangan  mamlakatlar  iqtisodiyoti  bilan  birlashish  bu  mamlakatlarda 
mehnat  unumdorligining  jadal  sur’atlarda  o’sishiga  olib  keldi.  Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa 
mamlakatlarida  ushbu  Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlarida  ko’rsatkichning  yillik 
o’sishi  o’rtacha  2-3%  ni  tashkil  etgani  holda,  Yevropa  Ittifoqi  –  15  ta  mamlakatlarida  bor-yo’g’i 
0,75% ga teng  bo’ldi. 
Evropa  Ittifoqiga  barqaror  iqtisodiy  o’sish  sur’atlariga  ega,  raqobatbardosh  bo’lmagan, 
to’ldiruvchi  xarakteridagi  iqtisodiyotga  ega  mamlakatlarning  a’zo  bo’lishi  Yevropa  Ittifoqi  –  15 
mamlakatlari  iqtisodiyotiga  ijobiy  ta’sir  ko’rsatdi.  Bu  holat  G’arbiy  Yevropaga  mahsulotlar, 
xizmatlar,  yuqori  texnologiyalarni  sotish  uchun  yangi  bozorlarning  vujudga  kelishi,  arzon  ishchi 
kuchidan  foydalanish  imkonini  yaratdi. 
Hozirda  Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari  dunyoning  jadal  sur’atlarda 
rivojlanayotgan  mintaqalaridan  hisoblanadi.  Iqtisodiy  o’sish  2010 yilda  4,5%ga  teng  bo’ldi. 
Iqtisodiy  o’sish  omillari  tarkibida  ichki  iste’molning  kengayishi,  jumladan,  sanoatda  
investitsiyalarga  bo’lgan  talabning  ortishini  alohida  qayd  etish  mumkin.  Sanoatning  jadal 
sur’atlarda 
o’sishi  milliy  valyutalarning  yevroga  nisbatan  past  kursi  bilan  qo’llab  – 
quvvatlanayotgan  eksport hajmining  ortishiga  olib  keldi. 
Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari    iqtisodiyotining  tarkibi  asta  –  sekin 
postindustrial  tarkibga  ega  bo’lib  bormoqda.  Jumladan,  xizmatlarning  ulushi  YaIMga  nisbatan 
52-58% dan (Albaniya,  Ruminiya,  Makedoniya)  75% ga teng  bo’ldi. 
Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari  YaIMda  sanoat  va  qurilishning  ulushi  hozirgi 
davrda  past  (Janubi  –  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlarida  20  –  30%)  yoki  juda  yuqoriligi 
(Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlarida  30  –  40%)  bilan  ajralib  turadi.  Bu  holat  ayrim 
                                                 
27
 
Migration and Remittances Factbook 2011. Second edition. The World Bank – 
Washington, 2011.P.13.
 
28
 
Перспективы развития мировой экономики. Замедление роста, увеличение рисков. Обзор. 
Сентябрь 2011. МВФ. Вашингтон, 2011 С. 82.
 

---

 
201 
mamlakatlarda  sanoatlashish  jarayonining  tugallanmaganligi  yoki  ayrimlarida  esa  industrial 
tarkibdan  postindustrial  tarkibga  o’tilganligidan  dalolat  beradi.  Sanoat  tarkibida  an’anaviy 
tarmoqlar  (engil,  oziq  –  ovqat,  yoqilg’i)  ulushi  qisqarib,  elektrotexnika,  avtomobilsozlik,  yuqori 
texnologik  tarmoqlar  jadal  rivojlanib,  hissasi  ortib  bormoqda. 
Evropa  Ittifoqiga  a’zo  bo’lishdagi  ijobiy  omillardan  biri  -  Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa 
mamlakatlari  bank  va  kredit  tizimiga  xorijiy  kapitalni  jalb  etish  sur’atlarining  keskin  ortishi 
hisoblanadi. 
Markaziy  va  SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari  moliya  tizimi  davlat  xarajatlarining  yuqoriligi 
bilan  ajralib  turadi.  Davlat  xarajatlarining  ulushi  YaIMga  nisbatan  Ruminiya  va  Estoniyada 
taxminan  26%  ni,  Bolgariya,  CHexiya,  Slovakiya,  Polьshada  35  –  40%  ni  tashkil  etsa,  Vengriya, 
Sloveniya  va Xorvatiyada  40% dan oshdi