57
суянган щолда оилаларда, ота-оналар университетлари ишларини
жонлантирган щолда, бу вазифага мутасадди бЎлган мутащассисларнинг
масъулятини ошириш талаб этилади.
Оила аъзолари Ўртасида нутқ одоби масаласи щам \оят мущим
ащамиятга эгадир. Бироқ, бу ишни амалга оширишда, биринчи галда ота-
оналарнинг Ўзлари намуна кЎрсатиб, соф она тилида сЎзлашлари лозим.
Маълумки, “сен” ва “сиз” сЎзлари щам бир о\издан чиқади. Айниқса, Ўзбек
келинининг
щуш одоби, мещнатсеварлиги, уддабурон ва чаққонлиги,
сарамжон-саришталиги хусусиятлари билан щаммада щавас уй\отибгина
қолмай, ширин сЎз, щушмуомала, ёқимтойлик фазилатлари билан хонадонга
нур ё\дирадилар. Балиқ сув билан тирик деганларидек, одам-одам билан
хаётдир. Бунинг асил маъносида одамларнинг Ўзаро мулоқотидаги алоқа
қуролининг ижтимоий сифатлари ётади. БЎлажак оила вакиллари, булар
фарзандлар экан, уларнинг келгусида қандай оила қуришлари, қандай оила
эгаси-ю, қандай уй бекаси бЎлиши, улар Ўсиб-унаётган оиласида
шаклланади. “Қуш уясида кЎрганини қилади”, - деган нақл бежиз эмас.
Оиладаги анъаналар, удумлар асирлар оша давом этаверади. Ундаги яхши ва
ёмон фазилатлар, щамда иллатлар келгуси авлодлар хаётида Ўз аксини
топади.
Шунинг учун, иложи борича оилада ижобий щислатларни кенгроқ
шакллантириб, нуқсонларни бартараф этиб борилиши ота-онанинг ва
оиладаги бошқа кекса авлодларнинг жамият олдидаги жиддий бурчи
щисобланади.
Оилада боланинг китобхонлигини уюштириш щам жиддий ащамиятга
эга бЎлиб, уни қуйидагича амалга ошириш мумкин:
1.Щар қайси ёшдаги болалар учун бадиий асарларни тЎ\ри танлаш ва
олиб бериш.
2.Маълум тартиб асосида бадиий китобларни Ўқиш учун вақт щамда
шароитни белгилаш.
3.Бадиий асарларнинг тарбиявий томонидан таъсир кЎрсатадиганларини
танлаш ва керакли адабиётларни тЎплаб, оила кутубхонасини ташкил
этиш.
4.Болалар китобхонлигини бо\ча ва мактаб билан щамкорликда
уюштириш. Бунда услубчилар ва синф ращбарлари билан доимий
алоқа Ўрнатиб боланинг тарбияси билан мунтазам равишда қизиқиб
туриш керак.
5.Оилада болалар китобхонлигини оширишда (уюштириш) турли щил
усуллардан фойдаланиш (Тажриба ва
кузатиш , сущбат, ифодали Ўқиш,
щикоя, бащс-мунозара) яхши самара беришини кЎрсатади.
Юқорида айтиб Ўтганимиздек, оилада тарбияга катта ащамият бериш
керак. Оила аъзолари бир-бирлари билан қандай муомалада бЎлсалар, шу
мущит қоби\идаги Ўспиринларда щам щудди шундай ва уларга хос хулқ-
атворлар намоён бЎла бошлайди. Оила хонтахтаси атрофида Ўтириб, турли
мавзуларда мулощазалар юритиш, мураккаб муаммоларни щал қилиш
борасидаги атрофлича етарли бащслар, шубщасиз, йигит-қизлар ақл-
58
заковатининг Ўсишида, уларнинг ақл-камолотида туртки вазифасини
бажаради.
Оилавий турмуш бу буюк щаёт мактабидир, унда эр-хотин бир-
бирини тарбиялайди, бири иккинчисидан Ўрганади, Ўзидаги камчиликларни
пайқайди ва бартараф эта боради. Ана шу камчиликларга бардош берган
оилагина бахтли бЎла олади. Оила қуришдан асосий мақсад фарзанд
кЎришдир, авлодлар
давомийлигини давом эттириш, жамият манфаати
йЎлида щормай-толмай мещнат қилишдан иборатдир.
Эр ила хотуннинг қонуний суратда бирга яшаб, бир вужуд
бЎлишларидан оила ташкил бЎлур. Эр Ўзи учун бир хотун танлаб, дунёда
бЎлган тириклигида, шодлигу - қай\усида, щар бир яхши-ёмон кунида
суянчиқ бЎладиган, жонига рохат бахш этадиган бир сирдош топур. Хотун
одам боласида бЎл\он хулқларни гЎзаллаштирурки, бунга сабаб қаттиқ
кЎнгилларни юмшатувчи,
инсонларни жонвор эмас, инсон этувчи бир қут
бЎлганидандир. Зеро дЎстлик ва яқинлик каби нарсалар нақадар мустащкам
бЎлса-да, оила ташкил этишдан қудратлироқ эмас. (ХАДИС, 9-бет).
Оила қуришдан олдин, унинг инқилоби ва истиқболи устида Ўйламоқ
оқилларнинг иши. Аксинча, баъзилар аввал турмуш қуриб, кейин пушаймон
қила бошлайдилар. “Эр ва хотиннинг бир-бирига бЎлган мещру-вафоси
бизга боболаримиздан қолган бебащо меросдир. ”
Никощ муносабатларини, ёл\из яшовчиларни, оилавий бузилиш
сабабларини Ўрганиш жамият ижтимоий таркибини ижобий ривожланишида
катта ащамият касб этади. Шундай экан, оила ва никощ муносабатлари
нафақат эр-хотиннинг Ўртасидаги шахсий, балки ижтимоий, умумбашарий
ащамиятга щам эгадир. Оила нафақат эру-хотин иттифоқи,
балки
жамиятнинг асосий бЎ\инидир, республикамизда Ўтган 1998-йилнинг
“Оила” йили деб эълон қилиниши ва шу муносабат билан бир қатор
тадбирларнинг амалга ошира бошланганлиги бунинг яққол далилидир.
Do'stlaringiz bilan baham: