Гулистон давлат университети

---

 
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА 
МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
 
 
 
 
ГУЛИСТОН ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ 
 
 
 
 
 
“Ижтимоий социология” 
 
фанидан янги маъруза матни 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Г У Л И С Т О Н - 2017 

---

2 
«Ижтимоий социология» фанидан янги маъуза матни 
Тузувчи:
“ТАРИХ” кафедраси доценти Н.Темирова 
Ушбу янги маъруза курсида социология фанининг предмети, тадқиқот 
объекти ва усуллари, фан сифатида вужудга келиши ва ривожланиш 
босқичлари, жамиятнинг ижтимоий тизимлари, ташкилотлар, гурущлар, 
шахс, жамият ва давлатнинг социал мощияти, социал муносабатлар, социал 
тараққиёт ва социал Ўсишнинг моҳияти ва манбалари, социал - этник 
муносабатлар масалалари, мещнат ва мещнат жамоалари, таълим ва тарбия, 
никощ ва оила, жамоатчилик фикри социологияси каби мавзулар уч 
бЎлимдан иборат таркибда ёритилган бЎлиб, учинчи бЎлимнинг сЎнггида 
эмпирик социологик тадқиқотлар Ўтказиш усуллари ва ащамияти ёритиб 
берилган. 
Маъсул мухарир: Фалсафа фанлари номзоди доцент Абдиахатов Х
Тақризчилар: катта Ўқитувчи Дониёров С
Ўқитувчи Эшмуродов С 
 
 
 
Гулистон 2017

---

3 
КИРИШ 
Социология мустақил ижтимоий-сиёсий фан бЎлиб, жамиятнинг 
таркибига кирувчи алощида институтлар, тизимлар, гурущлар ва улар 
Ўртасидаги Ўзаро алоқадорликни Ўрганади.
Социология фан сифатида ХIХ - асрда шаклланган бЎлиб, у социал 
фалсафанинг масалаларини янада шакллантирилиши, конкретлаштирилиши, 
щамда эмпирик социал тадқиқотларнинг ривожлантирилиши оқибатида 
юзага келди. Жамият щаётида рЎй бераётган жараёнларни билишда, 
мамлакатни бошқариш сощаси бЎйича мукаммал илмий назарияларни ишлаб 
чиқишда бошқа ижтимоий фанлар қаторида социологиянинг щам ащамияти 
каттадир. 
Щозирги ижтимоий фанлар билан бир қаторда, социология фани 
олдида щам ижтимоий - иқтисодий давр хусусиятлари, бозор 
муносабатларига Ўтиш жараёни ва унинг келгусидаги ижтимоий 
оқибатларини Ўрганиш масаласи кЎндаланг бЎлиб турибди. Социология 
доирасида бу муаммоларни назарий, щам амалий томонлари диалектик 
бо\лиқ щолда олиб қаралиши шарт, жамият щаётининг щар бир алощида 
олинган тизимлари эса хусусий ва конкрет социологик тадқиқот асосида 
Ўрганилади.
ХХ - аср тугаётган ва ХХI - аср кириб келаётган бир пайтда жамият 
тараққиётини тадқиқ этадиган фанлар билан бир қаторда социологияга 
бЎлган эщтиёж янада ортиб бормоқда. СЎнгги йилларда социология бЎйича 
йирик мутахассислар, олимлар етишиб чиқдилар. Улар бу фаннинг турли 
тармоқлари бЎйича назарий ва амалий ащамиятга эга бЎлган илмий 
ишларни, дарсликлар ва Ўқув қЎлланмаларини чоп этмоқдалар.
Марксизм таълимоти собиқ социалистик мамлакатларда социологияни 
назарий ва амалий ащамиятини анча сусайтириб юборди, натижада ушбу фан 
сощасида катта бЎшлиқ пайдо бЎлиб, бу щолат социологларда тушкунлик 
кайфиятини юзага келтирди. Тур\унлик йилларида кЎпгина олийгощ ва 
илмий тадқиқот институтлари реал щаётдан муайян даражада ажралиб 
қолганлиги сир эмас. Социология фанининг асосий ижтимоий вазифаларидан 
бири щам шундай ажралишларнинг олдини олишдан иборат. Айни пайтда 
\арб мамлакатларида эса социологиянинг назарий концепцияларини яратиш 
бЎйича катта ишлар амалга оширилиб, илмий бахслар давом этмоқда. 
Ўзбекистон республикасининг ривожланиш имкониятларини социология 
фани доирасида тащлил қилиш, Ўрганиш ва олинган илмий назарий 
хулосалардан амалий фойдаланиш мущим масалалардан бирига айланмоқда. 
Мустақил 
Ўзбекистоннинг 
келгусидаги 
ижтимоий 
тараққиёт 
йЎналишини Ўрганиш кЎп жищатдан юқорида кЎрсатиб Ўтилган 
тадбирларни амалга ошириш билан бо\лиқ. Шу туфайли республикамизда 
социлогия фанини янада ривожлантиришга катта ащамият берилиб, барча 
олий Ўқув юртларининг турли мутахассисликлари учун Ўрганилиши шарт 
бЎлган фан даражасига кЎтарилди.

---

4