Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti


§. Alohida muhofaza etiladigan hududlar yerlarining huquqiy



Download 1,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet96/130
Sana31.07.2021
Hajmi1,79 Mb.
#134397
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   130
Bog'liq
Ер ҳуқуқи ўқув қўлланма (лотин алифбосида)

3§. Alohida muhofaza etiladigan hududlar yerlarining huquqiy 
holatining oziga xos xususiyatlari 
Sog‘lomlashtirish  maqsadlariga  mo‘ljallangan  yerlar,  yoki  kurortlar 
O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasi  tomonidan  O‘zbekiston  Kasaba 
uyushmasi  fedyeratsiya  kengashi,  O‘zbekiston  Respublikasi  Sog‘liqni  saqlash 
vazirligi  bilan  kelishilgan  holda  ularning  taqdimnomasiga  asosan  tashkil  etiladi 
ham da belgilangan tartibda davolash-kurort muassasalari va tashkilotlariga doimiy 
foydalanishga  beriladi.  Ushbu  toifa  yerlari  O‘zbekiston  Kasaba  uyushmasi 
qo‘mitasi va Sog‘liqni saqlash vazirligi organlari boshqaruvida bo‘ladi. 
Sog‘lomlashtirish  maqsadlariga  mo‘ljallangan  yerlarga  nisbatan  alohida 
huquqiy  holat  belgilanib,  ular  qat’iy  belgilangan  maqsad  va  vazifalarni  amalga 
oshirish  uchun  foydalaniladi  ham  da  muhofaza  etiladi.  Sog‘lomlashtirish 
maqsadlariga  mo‘ljallangan  yerlar,  kurortlar  atrofida  joylashgan  yerlardan 
foydalanuvchilar  o‘zlari  egaligidagi  yerlarga  nisbatan  birlamchi  foydalanuvchi 
sifatidagi  huquqlarini  saqlab  qoladilar,  ammo  ular  o‘z  egaligidagi  yerlardan 
foydalanganliklarida  kurortlar  huquqiy  holatini  bo‘zuvchi  xatti-xarakatlarni  sodir 
etmasliklari  lozim.  Masalan,  sog‘lomlashtirish  muassasalari  atrofida  sanoat 
inshootlarini  joylashtirishga  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasining 
qarori bilan o‘ta zarur holatlardagina yo‘l qo‘yiladi. 
Yer  kodeksining  73-moddasida  belgilanishicha,  ning  davolanishi  va  dam 
olishi,  shuningdek  tabiiy  shifobaxsh  omillarni  muhofaza  qilishning  zarur  shart-
sharoitini ta’minlash uchun sog‘lomlashtirish maqsadlariga mo‘ljallangan yerlarda 
sanitariya  muhofazasi  okruglari  belgilanadi.  «Alohida  muhofaza  etiladigan  tabiiy 


162 
 
 
hududlar  to‘g‘risida»gi  qonunning  24-moddasida  aytilishicha,  kurort  tabiiy 
hududlar uch tegraga bo‘linadi. 
Sanitariya  muhofaza  okruglariga  davolovchi  joylar,  shuningdek  kurortlarni 
muhofaza  qilish  uchun  zarur  bo‘lgan  boshqa  yerlar  kiradi.  Sanitariya  muhofaza 
okruglarini  belgilashdan  asosiy  maqsad  kurortlarni  tabiiy  fizik  va  ximik 
xususiyatlarini  saqlash,  shuningdek  ularni  ishdan  chiqish,  ifloslanishining  oldini 
olishdan iborat bo‘ladi. 
Sog‘lomlashtirish  maqsadlariga  mo‘ljallangan  yerlarning  sanitariya 
muhofazasi okruglari uch zonaga bo‘linib, ularning birinchisi qattiq rejimli zona, 
ikkinchisi, cheklovchi zona, va, uchinchisi, ko‘zatuv zonasi hisoblanadi. 
Sog‘lomlashtirish  maqsadlariga  mo‘ljallangan  yerlarning  sanitariya 
muhofaza  okruglari  zonasining  birinchi  tegrasiga  davolash  xususiyatiga  ega 
manbalar, davolovchi balchiq qatlamlari, minyeral suvlar, plyajlar kiradi. 
Sanatoriylar,  pansionatlar,  dam  olish  uylarining  dam  oluvchilar  xordiq 
chiqaradigan  manzillari,  ular  davolanishi  va  yashashi  uchun  qurilgan  binolar 
joylashgan hudud ikkinchi zona tegraga kiradi. 
Uchinchi  zona  tegraga  sanatoriylar,  pansionatlar  va  dam  olish  uylariga 
tutash  bo‘lgan  hududlar  kiradi.  Ushbu  tegrada  birinchi  va  ikkinchi  tegralardan 
farqli  o‘laroq  davolash  manbalariga  ziyon  etkazmaydigan  ham  da  atrof  muxitga 
zararli  ta’sir  etmaydigan,  dam  olish  va  davolanish  uchun  yaratilgan  sharoitlarni 
yomonlashtirmaydigan,  cheklangan  xo‘jalik  faoliyati  yuritishiga  ruxsat  beriladi. 
Umuman olganda, yer qonunchiligi talabiga ko‘ra sog‘lomlashtirish maqsadlariga 
mo‘ljallangan  yerlarning  sanitariya  muhofazasi  okruglari  doirasida  tabiiy 
shifobaxsh xossalarni va ning dam olishi uchun qulay sharoitni muhofaza qilishga 
zid faoliyat taqiqlanadi (Yer kodeksining 73-moddasi). 
Rekreatsiya va tarixiy-madaniy ahamiyat ga molik yerlar alohida muhofaza 
etiladigan  hududlar  yerlarining  tarkibiy  qismlarini  tashkil  etadi.  Ushbu  toifa 
yerlarining  tushunchasi  O‘zbekiston  Respublikasi  Yer  kodeksining  74  va  75-
moddalarida  ochib  berilgan.  Shu  kodeksning  74-moddasiga  binoan  rekreatsiya 


163 
 
 
maqsadlariga mo‘ljallangan yerlar deganda ning ommaviy dam olishi va turizmni 
tashkil  etish  uchun  tegishli  muassasalar  va  tashkilotlarga  berilgan  yerlar 
tushuniladi.  Tarixiy-madaniy  ahamiyat  ga  molik  yerlar  deganda  Yer  kodeksining 
75-moddasiga  ko‘ra,  tarixiy-madaniy  qo‘riqxonalar,  memorial  bog‘lar,  mozorlar, 
arxeologiya,  tarix  va  madaniyat  yodgorliklarining  tegishli  muassasa  va 
tashkilotlarga doimiy foydalanishga berib qo‘yilgan yerlarini tushunish mumkin. 
Tarixiy va madaniyat yodgorliklari bo‘lib jamiyat va davlatning taraqqiyoti, 
xalq xaetidagi tarixiy voqeliklar bilan bog‘liq bo‘lgan inshootlar, yodgorlik joylar 
va  predmetlar,  tarixiy,  ilmiy,  badiiy  yoki  boshqa  madaniy  qimmatga  ega  bo‘lgan 
moddiy va ma’naviy ijod asari hisoblanadi. Ular tarixiy, arxeologiya, shaxarsozlik, 
arxitektura,  san’at  va  hujjatli  yodgorliklarga  bo‘linadilar.  Ularning  ko‘pchiligi 
ko‘chmas  mulk  bo‘lib,  yer  uchastkasi  bilan  bevosita  bog‘liqdir.  Shu  yerlar  va 
alohida  shartlar  bilan  foydalaniladigan  ular  atrofidagi  zonalar  tarix  va  madaniyat 
yodgorliklari  yerlarini  tashkil  etadi.  Ular  alohida  belgilangan  tartibda  ro‘yxatga 
olinadilar, hisobga olinadilar va himoya qilinadilar. 
Tarixiy  va  madaniy  ahamiyat  ga  molik  yerlar  turizm,  va  tegishli  boshqa 
davlat  organlari  foydalanishi  va  muhofazasiga  beriladi.  YOdgorliklarni  muhofaza 
etishni  ta’minlash  maqsadida  muhofaza  zonalari,  qurilishlarni  tartibga  solish 
zonalari, va tabiiy landshaftni qo‘riqlash zonalari belgilanadi. Barcha turdagi ushbu 
zonalar  punktlarining bosh rejalari, rejalashtirish va qurilish loyixalariga kiritiladi. 
Ko‘rsatilgan  zonalar  doirasida  tegishli  davlat  organlarining  ruxsatisiz  qurilish 
ishlari, xo‘jalik faoliyatini yuritishga yo‘l qo‘yilmaydi. 
Mamlakatimiz  tarixiy  obidalar,  madaniyat  yodgorliklariga  boy  davlat. 
Samarqand,  Buhoro,  Xiva,  Shahrisabz,  Toshkent,  Ko‘kon  shaxarlari  ming  yillik 
tarixiy-madaniyat  yodgorliklariga  ega.  Xalqimiz,  butun  dunyo  xalqlari  bu  noyob 
obidalarni  ziyorat  qiladilar,  undan  zavq-shavq  oladilar.  Ular  butun  insoniyatning 
tarixiy-madaniy  merosiga  aylangan.  Shu  sababdan, ularni  muhofaza  qilish,  asrab-
avaylash, kelgusi avlodlarga etkazib berish fuqarolarning konstitutsiyaviy burchlari 
hisoblanadi.  Ushbu  konstitutsiyaviy  qoida  asosida  ishlab  chiqilgan  joriy 


164 
 
 
qonunlarda  tarixiy-madaniy  yodgorliklarimizni  muhofaza  qilishning  alohida 
tartiblari  belgilangan  va  ular  ushbu  tarixiy-madaniy  yodgorliklarni  muhofaza 
qilishga xizmat qiladi. 

Download 1,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   130




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish