V. S. Xan Koreya tarixi обязательный экзем пляр

K X D R  v a  K oreya 
1945  yil  5  a p re ld a   SSSR  1941  y ild a  Yapo-
R e s p u b lik a s in in g  
niya  b ilan   tu zilg an   betaraflik   to 'g 'risid a g i
ta s h k il to p is h i 
sh a rtn o m a n i b ek o r qildi. F ashistlar G erm a-
niyasi  taslim   e tilg a n id a n   so 'n g ,  M oskvaga 
y a p o n  sh a h z o d a si K onoe Y aponiyaga  xu ju m   qilm aslik  va  K oreyani

---

1 0 8
V II B ob.  M U S T A M L A K A   D A V R I.  K O R E Y A   U R U S H I  V A  K O R E Y A N IN G   B O 'L IN IS H I
q ay ta  m u stam la k a etish d a n   voz  kechish evaziga SSSRning K uril va 
Jan u b iy  Saxalinga ega b o 'lish  taklifi b ilan  keldi.  B iroq sh a h z o d a   qa- 
b u l qilinm adi.  1945 yil 8 a v g u std a  Yalta va P o tsd am  konferensiyalari 
an tifash ist  k u ch larin in g   q aro rig a  m u v o fiq   SSSR  Y aponiyaga  q arsh i 
u ru s h   e'lo n   qildi,  9  a v g u std a   esa  M anjuriya  va  K oreyada  joylash- 
g a n  K v an tu n   arm iyasiga  qarshi  u ru s h   h arak atlarin i bosh lad i.  11-22 
av g u std a   U ngi  va  N ajin  portlari,  C hxonjin  va  V onsandagi  h a rb iy - 
d en g iz  bazasi  eg allandi.  15  a v g u std a   y a p o n   im p era to ri  u ru s h   h a ra ­
katlarini  to 'x tatish   h a q id a  b u y ru q  b erad i, a m m o   K oreyaning y ap o n  
qism i  yan a b ir  m u d d a t q arsh ilik   k o 'rsa td i.  24  va  25  a v g u std a   sovet 
q o 'sh in lari  X am xin  va  P xeny an g a  tush irild i.  25  a v g u std a   Shim oliy 
K oreyadagi b arch a y a p o n  q o 'sh in i qu ro lsizlan tirild i,  sen ty ab r b o sh ­
larid a  sov et  qism i  3 8 -p a rallelg a  chiqdi.  2  sen ty ab rd a  Y aponiyaga 
ittifoqchi d a v la tla r taslim  b o 'lg an lik  to 'g 'risid a g i sh a rtn o m a n i im zo ­
ladilar.  8  sen ty ab rd a  esa  A m erik a  q o 'sh in i  Inchxonga  tu sh irild i  va 
3 8 -p a ralleln in g  jan u b iy  qism ini egalladi.
K oreya m u s ta m la k a  isk a n ja sid a n  o z o d  etild i. B iroq y ag o n a m u s- 
taqil  d a v la t  h a q id a g i  o rz u   a m a lg a   o sh m a d i.  Q a ra m a -q a rs h i  m af- 
k u ra v iy   va  geosiyosiy  q iziq ish la r  tufayli,  K o re y an in g   S him oli  va 
Ja n u b id a  tu z ilg a n  A m erik a va so v et m a 'm u riy a ti b o sib  o lin g a n  do- 
ira la rd a   o 'z la rin in g   ta rtib la rin i  o 'm a ta   b o sh lad i,  b u  esa  ichki  siyo­
siy n iz o la rn i k u c h a y tird i  va y an g i sotsial g 'a la y o n la m i q o 'z g 'a td i.
1945 yil 16-26 d e k a b rd a  M o sk v ad a A Q Sh, SSSR va A n g liy a ta s h ­
qi  ish la r v a z irla rin in g   k e n g a sh i  o 'tk a z ild i.  K o re y ad a  5 yillik vasiy- 
lik  ta rtib in i o 'rn a tish g a ,  u n in g   d o ira sid a   m a m la k a tn in g   m u v a q q a t 
h u k u m a tin i tu z ish g a  k elish ild i va b u  b ilan  b o g 'liq  h o ld a   1946 yil 20 
m a rtd a n  1947 yil 18 o k ty ab rg a q a d a r ish olib b o rg a n  S o v e t-A m e rik a  
q o 'sh m a   k o m issiyasi  tu zild i.  A m m o   o 'z a ro   q a ra m a -q a rs h ilik la r 
tufayli  u n in g   ishi  n atija  b e rm a d i.  1947  yil  n o y a b rd a   A Q S h  tash ab - 
b u si  b ilan   BMT  B osh  A ssam b ley asi  K o re y an in g   h a r  ikki  q ism id a  
u m u m iy   say lo v   o 'tk a z is h   va  B M T ning  K o re y ad ag i  V aqtinchalik 
kom issiy asi  n a z o ra ti  o stid a   h u k u m a t  sh a k lla n tirilish i  to 'g 'ris id a  
q a ro r  q a b u l  qildi.  SSSR  u sh b u   k o m issiy a n in g   S him oliy  K oreya­
ga  k irish in i  ra d   etgach,  u s h b u   sa y lo v la r  fa q a t Ja n u b d a   o 'tk a z ild i 
(1948  yil  18  m ay).  S aylov  natijalarig a  k o 'ra ,  K oreya  R esp u b lik asi 
p a rla m e n ti  sh ak llan tirild i,  u   m a m la k a t  k o n stitu tsiy a sin i  q a b u l  qil­
d i v a p re z id e n tn i  say lad i,  k ey in ch a lik  h u k u m a t va  s u d  h o k im iy a ti 
sh ak llan tirild i.  1948  yil  15  a v g u std a ,  y a p o n   h u k m ro n lig id a n   o zo d

---

V II  B ob.  M U S T A M L A K A   D A V R I.  K O R E Y A   U R U S H I V A   K O R E Y A N IN G   B O 'L IN IS H I
1 0 9
e tilg an lik k a u c h  yil  to 'lg a n  k u n d a , K oreya  R esp u b lik a  d eb   ra sm a n  
e 'lo n   q ilin d i.  1948  yil  9  se n ty a b rd a   esa  Y uqori  x alq   k e n g a sh in in g
1 -se ssiy a sid a   y arim   o ra l  sh im o lid a   K oreya  X alq D e m o k ra tik   R es­
p u b lik asi  tash k il etilib,  u n in g  k o n stitu tsiy a si q a b u l q ilindi.