V. S. Xan Koreya tarixi обязательный экзем пляр


K o reys x a lq in in g  m u s ta q illik



Download 4,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/65
Sana31.07.2021
Hajmi4,06 Mb.
#134067
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65
Bog'liq
Koreya tarixi

K o reys x a lq in in g  m u s ta q illik  
Y aponlar  b o sq in i  k o rey s  ja-
u c h u n   k u rash i 
m iy a tid a   q a ttiq   n o ro zilik k a,
u n in g   k en g a y ish i  esa  q urolli 
q arsh ilik k a  sab a b   b o 'ld i.  B u n d ay   ch iq ish lar  1882  y ild a g i  h arb iy - 
la r isyoni  p a y tid a  y a p o n  ofitseri  va y a p o n   m issiyasi x o d im la rin in g  
o 'ld irilish i,  1884 y ild a  y a p o n   m issiy a sin in g  y oqib y u b o rilish i,  1892 
yili  K y o n sa n d a  y a p o n  k o rc h alo n lari  to g '  ish c h ila rin in g  q u v g 'in  qi- 
linishi,  1893-1894 y illa rd a g i  d e h q o n la r u ru s h i va  1894 yilgi  X ito y - 
Y apon  u ru sh i,  1894  y ild a   d e h q o n la r  arm iy a sin in g   y a p o n la r  bilan 
jangi,  1895  y ild a   Min.  qirolich asi  o 'lim id a n   s o 'n g   chiqishlar,  1896 
y ild a  y a p o n la r ta ra fd o ri b o 'lg a n   a m a ld o rla rin in g  u y la ri v a y ro n  qi- 
linishi,  1905 y ild a  "H o m iy lik  h a q id a g i s h a rtn o m a "  im z o la n g a n d a n  
key in g i  k o 'c h a  o lish u v la ri  ta rz id a  ro 'y  b erd i.
XIX  a s r  oxiri  -   XX  a sr  b o sh la rid a   K o re y ad a  " ly b e n "   (A d o lat 
arm iyasi)  va  " T o n n ip k u n "   (M u staq illik   arm iyasi)  n o m li  k o rey s 
p a rtiz a n   o try a d la ri  tash k il  etildi.  P a rtiz a n la r  y a p o n   id o ra la rin i 
v a y ro n   qilib,  a m a ld o rla ri  o 'ld ird ila r,  y a p o n   p o litsiy a  va  arm iy asi 
b o 'lin m a la rig a  q a rsh i jan g g a k irish d ilar. 1906-1907 y illa rd a  y a p o n ­
larg a  q arsh i  tu rli  p ro v in siy a la rd a  Xon  Bom   Do,  M in Jonsik,  C hxve 
Ikxyon,  Sin  D olsok,  Kim   S o n y u n   va  b o sh q a la rn in g   o try a d la ri  jan- 
g o v a r h a ra k a tla r olib bord ilar.  Bu y illa rd a  a m a ld a  b a rc h a  p ro v in si­
y a la rd a  d e h q o n la r q o 'z g 'o lo n i  alan g a oldi.  Q a rsh ilik  h a ra k a tla rid a  
a h o lin in g   turli  q atlam lari  q a tn a sh d i,  ju m la d a n ,  b aliq ch ilar  y a p o n  
k e m a la rig a   h u ju m   qildilar,  p o rt  x o d im la ri  y a p o n   m ah su lo tla rig a  
n isb a ta n  b o y k o t u y u sh tird ila r.
Im p e ra to m i  ta x td a n   a g 'd arib ,  k oreys  arm iy asi  tarq a tib   yubo- 
rilg a n d a n   so'ng,  y a p o n   istilosiga  q arshi  q urolli  h a ra k a tla m in g  
yangi  to 'lq in i  alan g a  oldi.  1907  yil  iy u ld a   Vonju  sh ah ri  g arnizoni 
q o 'z g 'a ld i.  U n in g   asosida  tashkil  etilgan  o try ad   q a to r  u y e z d la rd a  
h a ra k a t qildi. A v g u std a K anxvado oroli so ld atlari k o 'tarild i. H arbiy- 
lar o 'rta sid a g i g 'a la y o n  K oreyaning k o 'p la b  sh a h a rla rid a  bo 'lib  o 'td i. 
H a rb iy la m in g  b ir qism i p artiz an lik  u ru sh in i olib bordi.  Yil so 'n g id a  
q o 'zg 'o lo n ch ilik   h arak atlari  b arch a  pro v in siy alarn i  q am ra b   oldi. 
A g a r 1907 yilda y a p o n  q o 'sh in i va jan d arm eriy asi p artiz an lik  o try a d ­
lari bilan 322 ta ja n g d a  ishtirok e tg a n  b o 'lsa,  1908 y ild a b u n d a y  jang- 
lar 1451 tagacha (b u n g a kichik to 'q n a sh u v la r k irm ag an ) so d ir b o 'ld i.
A rm iy a -p o litsiy a   b o 'lin m a la rig a   q a rsh i  u ru s h   h a ra k a tla ri- 
d a n   tash q ari,  q o 'z g 'o lo n c h ila r  y a p o n   o fitserlari  va  a m a ld o rla rig a


V II B ob.  M U S T A M L A K A   D A V R I.  K O R E Y A   U R U S H I  V A   K O R E Y A N IN G   B O 'L IN IS H I
101
h a m d a   y a p o n p a ra s t  k o re y s  a m a ld o rla ri  va  "Ilch in x v e"  Y aponiya 
ta ra fd o rla ri  ta sh k ilo tig a   q arsh i  sh ax siy   te rro rn i  q o 'lla d ila r.  M asa- 
lan,  1907  yil  se n ty a b rid a n   1908  y iln in g  a v g u stig a c h a   Y apo n iy ad an  
K o reyaga y u b o rilg a n   am erik alik  d ip lo m a t S tivens A Q S h d a  koreys 
xalqi h o m iy lik  h a q id a g i  sh a rtn o m a n i  m a 'q u lla sh m o q d a ,  d eb   e'lo n  
qilgani  u c h u n   1909 y il o k ty a b rd a   X arbin v o k z a lid a  A n Jim  G in  to ­
m o n id a n   K o re y ad ag i b o sh   re z id e n t I to X irobum i  o 'ld irild i.
1910  yilga  kelib  q u ro lla n g a n   y a p o n   a rm iy a sin in g   u s tu n lig i  tu- 
fayli  q o 'z g 'o lo n c h ila rn in g   aso san   d e h q o n la rd a n   tu z ilg a n   u y u sh - 
m a g a n   o try a d la ri  k am ay ib   b o rd i.  Q a to r  tan iq li  p a rtiz a n la rn in g  
y etak c h ila ri  q o 'lg a   o lin d i  va  ja z o la n d i  (Xo  Vi,  Li  G an  N yon). 
Q o 'z g 'o lo n   h a ra k a tla rin i  olib  b o rg a n   h u d u d la r   aholisi  q am o q q a 
olindi  yoki  o tib   tash lan d i.  Xon B om   D o va b a 'z i  b o sh q a  sa rd o rla r- 
n in g  o try a d la ri M an ju riy a va  R ossiya P rim o resig a k etish g a  m ajb u r 
b o 'ld ila r va  u la r b u   y e rla rd a n  K o reyaga y u rish n i  d a v o m  ettirdilar.
B u ndan  tashqari,  alangali xalq chiqishlari va  "lybek"  o tryadining 
qurolli kurashlari oqibatida m ustaqillik u ch u n  k u ra sh n in g  boshqacha 
shakli  p a y d o  bo'ldi.  S h u n d ay  tashkilotlardan  biri  "Tonnip  xyopxve" 
("m ustaqillik jam iyati") bo'lib,  u n g a   ziyolilar,  talabalar,  vatanparvar- 
lik  kayfiyatidagi  yanbanlar  va  am ald o rlar  kirgan.  Jam iyat  "Tonnip" 
("M ustaqillik")  gazetasini n a sh r qildi,  m iting  va  n am oyishlar  tashkil 
etildi.  1904 yil  iy u n d a  ishlov b erilm agan barcha y erlam i yapon  kom - 
paniyalariga  berilishiga  qarshi  chiqqan  "Xavfsizlikni  ta'm inlash  ja­
m iyati"  ("Poanxve",  boshlig'i  Son  Su  M an)  tashkil  topdi.  "Poanxve" 
rahbarlari  qam oqqa  olindi, jam iyat esa tarqatib yuborildi.  "Poanxve" 
ishining  davom chisi  "X yoptonxve"  ("H am korlik  jam iyati")  bo'ldi, 
biroq  u n in g   rahbarlari  h a m   (Li  Jun  va  b.)  qam oqqa  olindi,  am m o 
n oroziliklar bosim i  ostida  tezd a  o zo d   etildi.  1904  yilning  d ekabrida 
y opiq  tashkilot  a'zolari  tom o n id an   "Konjinxve"  ("Sotsial  rivojlanish 
assotsiatsiyasi",  yetakchisi  Li Jun)  tuzildi, biroq  keyingi  yilning bos- 
h id a  u  h am  tarqatib yuborildi.  S hunga qaram ay,  1905 yilning m ay id a 
"K onjinxve"ning sobiq a'zolari -  "Xonjon yonguxve" ("K onstitutsion 
h u q u q n i  o 'rg an u v ch i jam iyat")  nom li  yangi  tashkilot  tuzadi,  am m o 
u   h am   tez  o ra d a  yopildi.  Taqiqlangan  tashkilotlar  a'zolari  taslim  
bo'lishni  m aqsad  qilm adilar  va  1906  yilda  u lar  m am lak atn in g   25  ta 
u y ez d id a o 'zin in g  b o 'lim lariga ega b o 'lg an  "Texan chaganxve" ("Ko­
reyani m u stah k am lash  jam iyati")ni tuzadi.  1907 yilning yozida im pe­
ra to r Kojonning tax td an  tushirilganligi h aqida xabar topgach,  "Texan


102
VII  B ob.  M U S T A M L A K A   D A V R I.  K O R E Y A   U R U S H I  V A   K O R E Y A N IN G  B O 'L IN IS H I
chaganxve"  odam larni  ko'chaga  olib  chiqadi.  1907 yil  a v g u std a  "Te­
xan chaganxve" v atanparvarlik targ'iboti va n am oyishlar o'tk azu v ch i 
tashkilotlam i  taqiqlash  h uquqini  beruvchi  yangi  "Ijtim oiy  tinchlikni 
saqlashni  q o 'lla b -q u w a tla sh   to 'g 'risid ag i  q o n u n "g a   b in o an   tarq a­
tib  yuboriladi.  A m m o   "Texan  chaganxve"  a'zolari  o 'z in in g   yangi 
nom dagi  "Texan  xyopxve"  ("Qirollik  jam iyati")  taslikilotini  tuzd i- 
lar,  u  o 'zining  bosm a  n ash r  etishdi  va  1909  yil  boshlarida  esa  60  ta 
bo'lim ga  ega  bo'ldi.  S huningdek,  v atanparvarlik ru h id a   tarbiyalash- 
ga  yo'naltirilgan  m illiy  tarixni,  boshqa  m am lakatlardagi  m ustaqillik 
u ch u n   k u ra sh la m i o 'rg atu v ch i  m a'rifatparvarlik  tashkilotlari  tuzildi. 
D avlat m aktablari qanchalik y ap o n lar nazorati ostida bo'lsa,  u   yerda 
yapon tarixi o'rgatilgan, m a'rifatp arv arlar xususiy m ak tab lam i tashkil 
eta boshladi,  1908 yilda b u n d a y  m ak tab lar 3000 tad an  ortiq bo'lgan.
Y aponiya  ta ra fd o rla ri  h u k u m a t  xalq  o n g id a n   m illiy   o 'z lik n i 
a n g la sh n i  o 'c h irish   u c h u n   b a rc h a   ch o ralarn i  q o 'lla d i.  K o 'p la b   x u ­
su siy  m a k ta b la r v a m a 'rifa tp a rv a rlik  ja m iy atlari y o p ild i, fa q a t 1909 
y iln in g   o 'z id a   h u k u m a t  to m o n id a n   m a 'q u l  to p ilm a g a n   4000  d a n  
o rtiq  jurn allar,  k itob va d a rslik la r y o 'q  q ilindi.

Download 4,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish