V. S. Xan Koreya tarixi обязательный экзем пляр


U ch   p o d s h o lik n in g  iq t is o d iy



Download 4,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/65
Sana31.07.2021
Hajmi4,06 Mb.
#134067
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   65
Bog'liq
Koreya tarixi

U ch   p o d s h o lik n in g  iq t is o d iy  
K oreys  d a v la tid a   y erg a  x u su siy
va   ijtim o iy  -  s iy o s iy   ta v sifi 
m u lk ch ilik   b o   Im agan.  D av latn i
m u sta h k a m la sh   u c h u n   am al- 
d o rla rg a  h a d y a  etish  tizim ig a aso sla n g a n  y erg a d a v la t egaligi (van) 
q a ro r  to p a   b o sh lag an .  H u k m d o rla r  a m a ld o rla rg a   y e rd a n   v aq tin c­
h alik  fo y d a la n ish  u c h u n  h a d y a  e tish g a n  yoki d e h q o n la r orq ali y e r - 
m u lk la rid a n  fo y d a la n ish g a n .
M u stab id   h o k im iy atg a  ega  b o 'lg a n   ilk  koreys  d a v la tid a   m onar- 
xiyaga  aso slangan  v an   hokim iyati  b o 'lg an .  K oguryo  vani  M obona- 
n in g   (48-53)  zulm k o rlig i  h a q id a   "S am guk  sagi"  sh u n d a y   yozadi: 
" K u n d a n -k u n g a  v an y a n a d a  q attiq q o 'l va zu lm k o r bo 'lib  b o rm o q d a, 
q achon u o'tirsa, o d a m la r u  o 'tirish i u c h u n  joy hozirlash g an ,  qachon


3 4
III  B ob.  U C H   P O D S H O L IK   D A V R I
u   yotsa,  u n g a   y ostiq  qo'y ish g an ,  a g a rd a   k im d a -k im   g a p   qaytarsa, 
y o v u zlik   bilan  shav q atsizlarch a  o 'ld irilg an .  A g ar  x izm atch ilarid an  
birortasi  tu sh u n tirish g a   u rin sa,  u   k a m o n d a n   otib  o 'ld irilg an .  Pekc- 
helik  v an  Kinchxo  h a q id a   Kim  B usik  sh u n d a y   m a 'lu m o t  beradi: 
"U   qah rli  va  q attiqqo'l,  rahm siz,  p a stk a sh   va  injiq,  k u c h -q u d ra tg a  
tayangan.  Shu  sababli  o d a m la r  u n d a n   n afra tla n g a n la r". 
Barcha 
d av latlarg a kuchli  ta b aq a lan ish m a v ju d  b o 'lg an .  Silladagi  tab aq av iy  
tizim   kolpxum  d eb   nom lanib,  u   q arin d o sh ch ilik k a  asoslangan.  U sh- 
b u   tizim   u ch  k o m p o n e n td a n   ib o rat  b o 'lg an .  Birinchi  va  ikkinchisi 
h u k m d o rla r  xonad o n ig a  tegishli  b o 'lg a n   q o n -q a rin d o s h la r  g u ru  hi: 
1)  songol  ("o q su y ak lar")  -   p o d sh o la r  sulolasi  vakillari  (Pak,  Sok  va 
Kim   sulolalari  avlodlari);  2)  chingol  ("haqiqiy  suyak")  -   singollar 
av lo d in in g   asosiy  chizig'i  va  Sillaga  asos  so lg an   chin x an   jam oasi- 
n in g   avlodlari.  U chinchi  k o m p o n e n t  k o 'p ch ilik n i  tashkil  etib,  6  ta 
tupxum  tabaqaviy g u ru h in i  tashkil etgan. U lar p o d sh o  x o n ad o n i bi­
lan b o g 'liq  b o 'lm ag an . S h u n in g  u c h u n  u la r oliy d arajad ag i d a v la t la- 
vozim lariga ega b o 'la  olm aganlar.  H a r b ir k ish in in g  hayoti  qay sid ir 
ijtim oiy tab aq a b ilan  belgilangan. D e h q o n la r h ech q a n d a y  tab aq ag a 
k irm ag an  va u la r  pxyonm in (o d d iy  xalq)  d eb atalgan.
Barcha  u ch ta  p o d sh o lik n in g   ijtim oiy  asosini  erk in   d e h q o n lar 
tashkil  etgan.  D av latn in g   asosini  tashkil  etu v ch i jam o alarg a  teg ish ­
li  b o 'lg a n   d e h q o n la r  o 'z la rin in g   m av q elari  b o 'y ich a  bosib  olingan 
yerlard ag i  d e h q o n la rd a n   y u q o ri  turganlar.  D e h q o n lar  d o im o   oshib 
b o ru v c h i  q arzlarin i  to 'la y   olm asliklari  sababli  b ir  qism   y erla rid an  
ayrilib borganlar,  u larn in g  bolalariga  (nobi) qu l sifatida qaraganlar. 
K o g u ry o d a  "S am g u k   sag i"d ag i  m a 'lu m o tla rg a   k o 'ra,  x o n av a y ro n  
b o 'lg a n   d e h q o n la r  b atrak larg a,  q u rg 'o q ch ilik   b o 'lg an   yillari  day- 
dilarg a  aylanganlar.  P ekcheda  ocharchilik  yillari  jam oa  d e h q o n lari 
qarzlari  evaziga  o 'z   b olalarini  ham   qullikka  sotganlar.  Bu  y illard a 
kan n ib alizm   h a m   b o 'lg an lig i  q o 'ly o zm ala rd a  yozilgan:  "S hu  d ara- 
jad a  o d am lar  y o 'q c h ilik d an   ochlikka  m a h k u m   b o 'ld i la rki,  hattoki 
[odam lar]  b ir-b irla rin i yeganlar,  b u n in g  u stig a qaroqchilik h a m   avj 
olgan, v an esa u la m i tinchitishi k erak  ed i"("S a m g u k  sagi"). Silla h a ­
qid a h a m  sh u n d a y  m a 'lu m o tla r m avjud.
Barcha  p o d sh o lik la rd a  d a v la t b o sh q a ru v i  tizim id a  h am   b u n d  ay 
qiyinchiliklar b o 'lg an .  K o g u ry o d a 372  yili  Xitoy  ta'siri  o stid a  am al- 
d o rla rn i  tayy o rlay d ig an   m ax su s m u assasa -  Txexak  tashkil  etilgan.


I ll  B ob.  U C H  P O D S H O L IK  D A V R I
3 5
L avozim lar tizim ida b u n d a y  ra n g la r birinchi vazir, chap va o 'n g  va- 
zirlar, viloyat b oshliqlari va b arch asi 12 ra n g d a n  ib o rat bo'lgan.
P ekcheda  h a m   "ch ap "  va  " o 'n g "   v azirlar  lavozim lari  b o 'lg an . 
Q o 'ly o z m a la rd a 
P ekche  vani  Koi  (234-286  yy.)  d a v rid a   birin c­
hi  toifaga  k iruvchi  ra n g la m i  tashkil  etu v ch i  6  ta  lavozim   h a q id a  
m a 'lu m o tla r  u ch ray d i.  Jum ladan,:  1)  "V an  b u y ru g 'ig a   alo q ad o r 
vazifalar";  2)  "o m b o rla r va xazinalar";  3)  " u rf-o d a tla r  va  m arosim - 
lar";  4)  " su d la r  va  h u k m   ch iq aru v ch ilar";  5)  "v an n i  q o'riqlovchi 
q o 'sh in la r" ;  6)  "tash q i  h arb iy   ish la r"   bilan  sh u g 'u llan ish g an .  Bun- 
d a n   tashqari,  15  ta  oliy  a m a ld o rla r  darajasi  b o 'lg an .  D arajalarga 
b o g 'liq   h o ld a   u la r  tu rli  xil  kiy im lar  k iygan 
(6  ta  oliy  am ald o rla r 
darajasi k u m u sh  ra n g d a g i sh ly ap ala r kiyganlar,  q u y iro q  d arajad ag i 
am ald o rla ri  esa  b e lb o g 'la rin in g   ra n g la rig a  q arab   ajratilgan).  Pekc­
h e d a   "ichki"  va  "ta sh q i"  b o sh q a ru v   tarm o q lari  m ah k am a la ri  soni 
belgilangan.  B irinchisiga  D av lat  K engashi  organlari,  p o y tax t va  vi­
loyat  am ald o rlari,  d o n ,  qurol,  m arosim lar,  b u d d av iy lik ,  dorixona, 
o 'rm o n ch ilik , yilqichilik va b o g 'd o rch ilik  m a h k am a la ri kirg an . Tash­
qi  b o sh q a ru v   m ah k am a la rig a  esa  h arb iy   m ah k am a,  adliya  m ahka- 
m asi,  taTim ,  jam o at  ishlari,  ipakchilik,  astronom iya,  bozorlar,  van 
q a rin d o sh la rin in g  ishlari va saro y  ishlari kirgan.
Pekchedagi kabi Sillada h am  VI asrd an  boshlab kiyim laridagi turli 
darajaga qarab ajratilgan: van, b osh vazir va m ah k am a boshlig'i, u m u - 
m iy  ishlar  m ahkam asi,  harb iy   m ahkam a,  am ald o rlar bo'yicha  m a h ­
kam a, adliya,  soliq va m oliya, d av lat zaxiralari,  tran sp o rt va xabarlar, 
m arosim lar, tashqi aloqalar, bozorlar b o sh q aru v i va boshqalar.
B archa  d a v la tla rd a  jinoiy h u q u q   tizim i  shakllangan.  K o g u ry o d a 
d a v la tg a   xoinlik, jan g   m a y d o n in i  tashlab  qochish  va  qotillik  u c h u n  
o 'lim   jazosi  q o 'llanilgan.  O 'g 'rilik   so d ir  etilg an d a  o 'g 'ri  keltirilgan 
z a ra rn i  q o p lash i  sh art  bo'lgan,  chorvani  o 'ld irg a n i  u c h u n   esa  ayb- 
d o r  qullikka  m a h k u m   etilgan.  P ekcheda  v an  Koi b o sh q a ru v i  d a v ri­
d a  a m a ld o rla r p o ra   olganligi,  d a v la t xazinasini o 'm a rg a n lig i u c h u n  
y etk azilg an   k a m o m a d n i  u ch   h issa  qilib  to 'lash i  b ilan   b irg a  u larg a 
u m rb o d  q a m o q  jazosi belgilan ish i h aq id ag i q o n u n  ishlab chiqilgan.
Yovvoyi bosqinchilik o d a tla rid a n  v oz kechilgan. 248 yili K oguryo 
v an i C h u n ch x o n  v a n larn in g  d afn  m aro sim id a q u rb o n lik  keltirishini 
taqiq lag an .  502  y ild a   x u d d i  sh u n d a y   q aro r  Sillada  h a m   m a rip k a n  
C hidjin to m o n id a n  chiqarilgan.


3 6
III  B ob.  U C H   P O D S H O L IK   D A V R I

Download 4,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   65




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish