V. S. Xan Koreya tarixi обязательный экзем пляр

I lm iy  va  fa ls a fiy  
U ch p o d sh o lik  d a v rid a  ilm iy  b ilim la r h a m
ta s a w u r la r  
an c h a  riv o jlan g an .  A stro n o m ik   b ilim lar-
n in g   m av ju d lig i  to 'g 'r is id a   K o g u ry o   dax- 
m a la rid a g i  va  S illadagi  C h x o m so n d e   o b serv ato riy asi  (y u ld u z la r 
k u z a tila d ig a n   m in o ra jd a g i  o sm o n   y o ritk ich lari  va  y u ld u z la r  tur- 
k u m in in g   (ju m lad an ,  K atta A yiq)  ta sv iri g u v o h lik  b erad i.
Tarixiy  fa n la r  asosi  100  ta k ito b d a n   ib o ra t K o g u ry o   y iln o m a la ri 
(" O 'tm ish   h a q id a   q a y d la r"),  P ekche  "S ogi"  tarix i  ("Tarixiy  q ay d - 
la r" ,  384  y.)  k a b ila rg a   tay an a d i.  P ek ch e d a  "X aritalar  to 'p la m i"  
("Tojok") jam lan g an .
Falsafiy  d u n y o q a ra s h   k u rta k la ri  X itoy ta'sirid ag i  Q a d im g i  C ho- 
so n g a  b o rib   taq ala d i.  Q a d im g i  k o rey s  fay lasuflari  o lam n i  o 'z a ro  
ta'sirg a  ega  b o 'lg a n   ikki a so sn in g   b ir joyga ja m la n g a n i  sifatid a  ta- 
sa v v u r  etish g an :  y a 'n i  e rk a k  jinsiga  m a n su b   ijobiy,  yorqin,  faol  ib- 
tid o   yan  va  ayol  jin sid a g i  salbiy,  p a ssiv   q o ra   ib tid o   im.  D astlabki 
su b stan siy a U ning o 'z g a rish i natijasid a, h a r  ikkala ib tid o n in g  in'om i 
sifatid a (yanki -  y o rq in   ki va  i?nki -  q o ra  ki) y e r va  o sm o n   h a m d a   5 
u n su r:  m etall,  d arax t, suv,  olov, y e r p a y d o  b o 'lg an : 5 u n s u rn in g  h a r 
biri m a k o n   va  ra n g d a g i  m a 'lu m   h o la tg a   m o s  kelgan.  Yer -  m a rk a z  
va sa riq  ra n g , d a ra x t -  s h a rq  va yashil ra n g , m etall g 'a rb  va oq rang, 
o lo v  -  ja n u b   va  qizil  rang,  su v  -  sh im o l  va  q o ra  ra n g .  5  u n s u rn in g  
q o rish u v i esa  tu rli x o d islary aratilish ig a olib kelgan.
D astlab k i 5 u n s u r   qiro llik  su lo la la rin i ifo d ala y d i.  H a r b ir su lo la 
O sm o n  b ila n  ta b ia t u n su rla ri: yer,  suv, olov, m e ta ll yoki d a ra x tn in g  
sifatlarin i  va  "y ax sh i  fa zilatla rin i"  olishi  u c h u n  h u k m ro n  b o 'lg a n . 
U n su rla r  b irin -k e tin   b ir-b iri  b ila n   alm ash a d i:  y e r  -d a ra x tg a ,  d a ­
ra x t -  m etallg a,  m etall -  o lovga, olov -  s u v g a  ay lan a d i. U sh b u  d av - 
riy  a lm a s h in u v  h u k m ro n  su lo la la r to m o n id a n  h a m  m a 'q u lla n g a n .
hnki  va  ya n kin in g   h o la tig a   in so n iy   qalb  y o k i  jo n   aso s  b o 'lg an . 
K o rey slar  u la m i  b ir  n ec h ta  in so n   o 'lim id a n   k e y in   esa  u la r  "jin" 
yoki  " ru h " g a   ay lan a d i,  d eb   b ilish g a n .  K o re y sla rd a   u y g 'o n a d ig a n  
qalb   to 'g 'ris id a g i  tu s h u n c h a  b o 'lg a n .  Bu  re in k a rn a tsiy a  g 'o y a si b i­
la n   aso sla n g a n   b o 'lib ,  m a rh u m n in g   ru h i  y an a  q a y ta d a n   h a y v o n  
yoki in so n d a   g a v d a la n ish ig a  ish o n ish d ir.  Bu g 'o y a   " ru h n in g  q ay ta

---

3 8
III  B o b .  U C H   P O D S H O L IK   D A V R I
tu g 'ilish i"  to 'g 'ris id a g i b u d d a v iy lik  ta sa v v u rla rig a  y aq in d ir. Biroq, 
K o rey ad a  u  b irm u n c h a   qadim iy,  to tem istik   a n 'a n a g a  ega.