Gidroekologiya

Bentos  okeanlar tagida yashaydigan o’simliklar va hayvonlardan tarkib topgan.Bentos 
organizmlari suv ostida gruntga yopishgan holda hayot kechiradi.Bular mallyuskalar, bulutlar, 
marjonlar, chuvalchanglar,  qisqichbaqasimonlar, ignatanlilar,   va eng oddiy foraminiferalardir. Bu 
gurhga o’simliklardan yashil, ko’k-yashil, qizil va qo’ng’ir suvo’tlari kiradi. Okean tagidagi 
balchiqlarda yashaydigan bakteriyalarga mansub.  
Dunyo okeani tabiiy boyliklarning xazinasi hisoblanadi. Bu boyliklar biologik, kimyoviy, 
ma’danli va yoqilg’i-energetik 
resusrslaridan iborat. Dunyo okeanidan ovlanadigan 
organizmlarning 90% ga yaqinini baliqlar, 6% dan kamrog’ini umurtqasiz hayvonlar, 1% dan 
kamrog’ini dengiz sutemizuvchilari tashkil etadi, 4% atrofida suvo’tlari yig’iladi.  
Okean suvlaridan eng ko’p ovlanadigan baliqlar oilasiga treskalar, seldlar, anchouslar, 
skumbriyalar,  stavridalar tunestlar kambalalar va koryushkalr kiradi. Bulardan tashqari krillar, 
kalmarlar,  omarlar,  langustalar,  qisqachbaqalar tutiladi. Suvo’tlarni yig’ishda Yaponiya birinchi 
o’rinda turadi. Dunyoda har yili 1,3 mln.  t.  atrofida suvo’tlar yig’ilsa, shundan 700 ming tonnasi 
Yaponiyaga to’g’ri keladi. 
Okean suvlari kimyoviy elementlarga ham boy. Hozirgi vaqtda ma’lum bo’lgan 106 ta 
kimyoviy elementlardan 70 tasi okean va dengiz suvlaridan topilgan. Okeanning 1 kub km. 
suvining tarkibida 35 mln. t. erigan qattiq moddalar bor. Bular osh tuzi, brom, magniy, oltingugurt, 
alyuminiy, mis, uran, kumush, oltin va boshqalardir.  
Dunyo okeanida neft, gaz va toshko’mirkonlari ham keng tarqalgan.  Neft va gaz asosan 
Shimoliy dengizdan, Meksika qo’ltig’idan, Venesuella qirg’oqlaridan, Yaqin Sharq sohillaridan 
qazib olinadi. Toshko’mir konlari Xitoy, Kanada, AQSH, Avstraliya, Irlandiya, Turkiya va qisman 
Gretsiya hamda Fransiya sohillarida mavjud. 
Binobarin, insoniyat Dunyo okeanidan muntazam foydalanar ekan birinchi navbatda undan 
oqilona maqsadga muvofiq foydalanishga amal qilish kerak. Ikkinchi navbatda insoniyat oldida 

---

 
28 
okeandagi hayotni muhofaza qilish, biologik  boyliklarni ko’paytirish okean suvlarining ekologik 
holatini yaxshilash kabi muhim va muqaddas vazifalar turibdi.