Rivojlantirish instituti j. J. Jalolov, I. A. Ahmedov, I. S. Hotamov korxona tashqi iqtisodiy

«Qaymog‘ini olish» va bozorga «kirib kelish» siyosatlari.
«Qaymog‘ini olish» siyosati yangi tovarlar uchun baho yuqori
darajada belgilanadi. Bozor o‘zlashtirilib, asta-sekin to‘yingandan
so‘ng esa iste’molchilarni yanada jalb etish maqsadida baho
tushiriladi, tovarlarga arzonroq baho belgilanadi. «Qaymog‘ini
olish» siyosati yaxshi natija berishi uchun tovarlarga bo‘lgan
talab narxlarga qisman ta’sirchan bo‘lishi; xaridorlar mahsulotni
ishlab chiqarish va sotish xarajatlaridan kam xabardor bo‘lishi
va shu sababli belgilangan summani to‘lashga tayyor turishi;
bozorda tovarga raqobat bo‘lmasligi; bozor doirasida narx
segmentlari mavjud bo‘lib, ular muayyan chegaralarda narxni
o‘zgartirib turishga imkon berishi lozim. «Qaymog‘ini olish»
siyosati firmaga barcha xarajatlarni tez va to‘liq qoplash imkonini
beradi. Bu siyosatning kamchiligi shundaki, yuqori narxlar foyda
beradi va raqiblar sonini ko‘paytirib yuboradi, chunki unga
qiziquvchilar soni ko‘payib ketadi. Shuni ham yodda tutmoq
lozimki, baholar g‘oyat yuqori bo‘lsa, bunday tovar bozorda
yaxshi o‘tmasligi mumkin. Chunki u xaridorni cho‘chitib

---

2 1 6
yuboradi. Bu siyosat marketing faoliyatida ma’lum o‘zgarishlar
va sharoitga moslashishlarini amalga oshirish zaruriyatini
qo‘yadi. Masalan, narxlarning pasayib borishiga qarab, reklama
qilish tartibi, tarkibi ham o‘zgarib boradi, sotish usullari
o‘zgaradi, taqsimlash tarkibi yirik magazinlardan keng iste’mol
tovarlari sotiladigan savdo shoxobchalariga o‘tkaziladi.