Rivojlantirish instituti j. J. Jalolov, I. A. Ahmedov, I. S. Hotamov korxona tashqi iqtisodiy

Rag‘batlantirish bahosini belgilash ham xaridorni o‘ziga jalb
qilishda muhim rol o‘ynaydi. Bunday bahoni belgilashda xaridor

---

2 1 5
ruhiyati e’tiborga olinadi, ya’ni ular savdolashishni yaxshi
ko‘rishlari va, ikkinchidan, me’yordagi normadan past narxlar
iste’molchini o‘ziga ma’lum darajada diqqatini tortishi hisobga
olinadi. Shuning uchun ham bir qancha firmalar o‘zgaruvchan
baholarni faqat arzonlashtirilgan tovarlarni sotishni rag‘batlan-
tirishdagina emas, balki yaxshi ma’lum bo‘lgan, xaridorlar ba’zan
qimmat tovarlarni yoki mashhur savdo markalariga mansub
tovarlarni sotishda ham qo‘llaydilar. Bundan kutilgan maqsad —
xaridorlarni jalb etish va shu bahonada boshqa tovarlarni ham
odatdagi narxda sotish imkoniyatiga ega bo‘lishdir. Xarajatlarning
o‘sib borishi sharoitida baholarni oshirish tovar oborotini
o‘stirishga imkon bermaydi. Ba’zan xarajatlarning ko‘payishi faqat
miqdoriy tomonlarni o‘zgartirish, og‘irligi, hajmi, miqdori,
o‘lchamini qisqartirishi bilan qoplanishi mumkin. Tovarlar
assortimentini boshqarish, ularni o‘zgartirish ba’zi hollarda
xarajatlar va baholarning o‘sish darajasi ishlab chiqaruvchilarni
ayrim mahsulot turlariga bahoni eng yuqori talab darajasida
belgilashga majbur etadi. Bunday vaziyatda firmalar tovar tarkibini
o‘zgartirish yoki mutlaqo yangi tovar taklif etishi lozim. Yagona
va o‘zgaruvchan baholardan foydalangan holda firma bozorga
kirib borishda quyidagi yana baho siyosatlaridan foydalanishi
mumkin.